Η σύλληψη γνωστού ακτιβιστή της αντιπολίτευσης, η κράτησή του και ο περιορισμός του σε μεταλλικό κλουβί στο δικαστήριο, παραβίασαν κατάφωρα την ΕΣΔΑ.

ΑΠΟΦΑΣΗ

Natig Jafarov κατά Αζερμπαϊτζάν της 7-11-2019 (αριθ. 64581/16)

βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ΕΣΔΑ. Σύλληψη του γνωστού ακτιβιστή, προσωρινή κράτησή του και περιορισμός του σε μεταλλικό κλουβί στο δικαστήριο.

Η υπόθεσή του είναι παρόμοια με αυτή άλλων αντιπολιτευόμενων και ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών στο Αζερμπαϊτζάν, υποθέσεις τις οποίες έχει ήδη εξετάσει το  Δικαστήριο.

Το Δικαστήριο διαπίστωσε ειδικότερα ότι δεν υπήρχαν λόγοι να κινηθεί ποινική δίωξη εναντίον του προσφεύγοντος και ότι συνελήφθη και τέθηκε υπό κράτηση χωρίς εύλογη υποψία ότι διέπραξε αδίκημα.

Το Δικαστήριο επανέλαβε τα προηγούμενα συμπεράσματά του όσον αφορά το είδος των μέτρων που εφαρμόζονται σε ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών και σε αντιπολιτευόμενους, όπως ο προσφεύγων, που αποσκοπούσαν στην καταστολή των δραστηριοτήτων τους. Διαπίστωσε ότι τα μέτρα εναντίον του προσφεύγοντος είχαν σκοπό να περιορίσουν τη δραστηριότητά του.

Ομόφωνη παραβίαση του άρθρου 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης) της ΕΣΔΑ, παραβίαση του άρθρου 5 § 1 (δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια) και του άρθρου 5 § 4 (έλλειψη αποτελεσματικού δικαστικού ελέγχου της κράτησης) και, παραβίαση του άρθρου 18 (όρια στην χρήση των περιορισμών σε δικαιώματα) σε συνδυασμό με το άρθρο 5.

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 3

Άρθρο 5

Άρθρο 18

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Ο προσφεύγων Natig Mehman oglu Jafarov είναι υπήκοος του Αζερμπαϊτζάν που γεννήθηκε το 1972 και ζει στο Μπακού.

Το 2016 ένα πολιτικό κίνημα επονομαζόμενο Ρεπουμπλικανικό Εναλλακτικό Κίνημα (REAL), στο οποίο ο προσφεύγων ήταν  συνιδρυτής, αποφάσισε να εναντιωθεί στις τροπολογίες στο Σύνταγμα που πρότεινε ένα σχέδιο πράξης δημοψηφίσματος. Μεταξύ άλλων, οι αλλαγές είχαν ως στόχο την παράταση της προεδρικής θητείας στα επτά χρόνια έναντι πέντε και την εισαγωγή της θέσης του αντιπροέδρου. Το δημοψήφισμα είχε καθοριστεί για το Σεπτέμβριο του 2016.

Τον Αύγουστο του 2016 ο προσφεύγων συνελήφθη για τις ποινικές κατηγορίες περί παράνομης επιχειρηματικότητας και κατάχρηση εξουσίας. Οι κατηγορίες βασίστηκαν στο ότι ο ίδιος δήθεν απέτυχε να καταχωρίσει επιχορηγήσεις που δόθηκαν από το Εθνικό Ταμείο Ηνωμένων Εθνών για τη Δημοκρατία για έργα που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2011 και 2014, καταθέτοντας τα ποσά που εισπράχθηκαν σε διάφορους τραπεζικούς λογαριασμούς και καταθέτοντας χρήματα στον εαυτό του και σε άλλους εμπλεκομένους υπό τη μορφή μισθών και των τελών παροχής υπηρεσιών.

Τέθηκε υπό προσωρινή κράτηση για τέσσερις μήνες, απόφαση την οποία αμφισβήτησε αρκετές ημέρες αργότερα. Κρατούνταν σε μεταλλικό κλουβί στο δικαστήριο κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, η οποία επικύρωσε την πρωτοβάθμια απόφαση. Στα τέλη Αυγούστου η REAL αποφάσισε να σταματήσει την εκστρατεία εναντίον των συνταγματικών τροποποιήσεων, εξαιτίας λόγω των συλλήψεων ορισμένων από τα μέλη της, συμπεριλαμβανομένου του προσφεύγοντος.

Ο κ. Jafarov αφέθηκε ελεύθερος στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2016, αφού ζήτησε από τον εισαγγελέα που ήταν αρμόδιος για την υπόθεση ζητήσει από το δικαστήριο να διακόψει το προληπτικό μέτρο που του είχε επιβληθεί, καθώς οι λόγοι που δικαιολογούσαν την κράτηση του πλέον δεν υφίσταντο. Το δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε όπως είχε προγραμματιστεί και οι συνταγματικές τροπολογίες έλαβαν  συντριπτική αποδοχή.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Άρθρο 3

Το Δικαστήριο επανέλαβε τη νομολογία του σχετικά με την κράτηση ατόμων σε κλουβιά κατά τη διάρκεια των ακροαματικών διαδικασιών ως μεταχείριση που αποτελεί προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και ως εξευτελιστική μεταχείριση κατά παράβαση της Σύμβασης.

Σημείωσε το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι η υπόθεση του κ. Jafarov  εξετάστηκε σε κλειστή προδικαστικής ακροαματικής διαδικασία, με παρουσία μόνο των δικηγόρων και του γραμματέα, κάτι που σημαίνει ότι δεν είχε εκτεθεί δημοσίως. Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι η μη δημόσια προβολή δεν εμπόδιζε μια συμπεριφορά από το να χαρακτηριστεί εξευτελιστική.

Λαμβάνοντας υπόψη τον αντικειμενικά εξευτελιστικό χαρακτήρα της κράτησης κάποιου σε μεταλλικό κλουβί, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο προσφεύγων υπέστη παραβίαση των δικαιωμάτων του βάσει του άρθρου 3.

Άρθρο 5

Ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι είχε κατηγορηθεί για παρόμοια εγκλήματα υπό παρόμοιες συνθήκες με τον προσφεύγοντα στην υπόθεση Rasul Jafarov κατά Αζερμπαϊτζάν και ότι για τους λόγους που εκτέθηκαν στην απόφαση αυτή δεν υπήρξε εύλογη υποψία ότι είχε διαπράξει ποινικό αδίκημα. Επίσης κατήγγειλε ότι  τα δικαστήρια δεν είχαν παράσχει σχετικούς και επαρκείς λόγους που να δικαιολογούν την κράτησή του.

Η κυβέρνηση υποστήριξε ότι υπήρχαν αρκετά στοιχεία, γεγονότα και πληροφορίες για να δικαιολογήσουν τις κατηγορίες σύμφωνα με το Ποινικό Κώδικα. Παρείχε επίσης αντίγραφο οικονομικής έκθεσης του Ιουνίου 2015 που εκπονήθηκε από το Εγκληματολογικό Εξεταστικό Κέντρο του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Η προσωρινή κράτηση του προσφεύγοντος ήταν επίσης δικαιολογημένη και τα δικαστήρια είχαν παράσχει επαρκείς αιτιολογίες για τη κράτηση.

Το Δικαστήριο σημείωσε τα συμπεράσματά του στο Rasul Jafarov ότι οι κατηγορίες περί παράνομης επιχειρηματικότητας και κατάχρηση εξουσίας στην περίπτωση αυτή οφειλόταν σε μη καταχώριση επιχορηγήσεων, οι οποίες, σύμφωνα με την απόφαση είχαν προέλθει από την de facto εμπορική δραστηριότητα. Διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, ότι η  καταχώριση των επιχορηγήσεων εμπεριείχε την υποχρέωση υποβολής εκθέσεων και ότι η μη εκτέλεση της διαδικασίας αυτής αποτελούσε διοικητικό αδίκημα το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την επιβολή προστίμου. Είχε επίσης κρίνει ότι η κυβέρνηση δεν είχε παράσχει κάποιο αποδεικτικό στοιχείο στην περίπτωση αυτή για την ύπαρξη υπόνοιας παράνομης επιχειρηματικότητας ή κατάχρηση εξουσίας.

Δεν είχε κανένα λόγο να απομακρυνθεί από τα πορίσματα αυτής της υπόθεσης. Υπογράμμισε την αναφορά της κυβέρνησης σχετικά με την γνωμοδότηση των οικονομικών εμπειρογνωμόνων του Ιουνίου του 2015, αλλά παρατήρησε ότι το έγγραφο αυτό δεν είχε παρουσιαστεί ποτέ ενώπιον των εισαγγελέων κατά τη διάρκεια της διαδικασίας προδικαστικής κράτησης του προσφεύγοντος. Επιπλέον, η έκθεση δεν αποδείκνυε ότι είχε χρησιμοποιήσει δανεικά χρήματα για κέρδος ή είχε ασκήσει εμπορική δραστηριότητα.

Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ελάχιστο όριο του άρθρου 5 § 1 (γ) για την εύλογη υποψία που απαιτείται για τη σύλληψη και την προσωρινή κράτηση δεν στοιχειοθετούνταν και έτσι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 5 § 1. Το Δικαστήριο δεν θεώρησε αναγκαίο να εξετάσει κατά πόσο τα δικαστήρια είχαν παράσχει βάσιμους λόγους αναφορικά με την κράτηση του προσφεύγοντος βάσει του άρθρου 5 § 3.

Για τους ίδιους λόγους όπως και στην υπόθεση Rasul Jafarov, το Δικαστήριο διαπίστωσε επίσης παραβίαση του άρθρου 5 § 4 λόγω της έλλειψης αποτελεσματικού ελέγχου της νομιμότητας της κράτησης του προσφεύγοντος.

Άρθρο 18 σε συνδυασμό με το άρθρο 5

Ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι το δικαίωμά του στην ελευθερία είχε περιοριστεί για άλλους σκοπούς εκτός από αυτούς που είχαν τεθεί στη Σύμβαση. Ισχυρίστηκε ότι η σύλληψή του και η προσωρινή κράτησή του είχαν στην πραγματικότητα ως στόχο να τον φιμώσει και να τον τιμωρήσει για τις δραστηριότητές του στην REAL και την εκστρατεία του ενάντια στο δημοψήφισμα.

Η κυβέρνηση απέρριψε αυτό το επιχείρημα, σημειώνοντας ειδικότερα ότι είχε αφεθεί ελεύθερος πριν πραγματοποιηθεί το δημοψήφισμα.  Το Δικαστήριο επανέλαβε τη νομολογία του σχετικά με το άρθρο 18. Σημείωσε ότι έπρεπε να εξετάσει εάν υπήρχαν αποδεικτικά στοιχεία ότι οι ενέργειες των αρχών κατά του κ. Jafarov καθοδηγούνταν από ένα επίκαιρο κίνητρο πρότυπο που παρατηρήθηκε σε προηγούμενες αποφάσεις που δείχνουν την αυθαίρετη σύλληψη και κράτηση των κυβερνητικών επικριτών, ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Πρώτον, σημείωσε ότι ο προσφεύγων ήταν πολιτικός ακτιβιστής που συμμετείχε στην εκστρατεία για το δημοψήφισμα του 2016. Δεύτερον, η κατάσταση του έπρεπε να εξεταστεί και στο πλαίσιο της σύλληψης άλλων αξιοσημείωτων ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για παρόμοιους λόγους όπως αυτός.

Τρίτον, η χρονική στιγμή της σύλληψής του ήταν σημαντική: είχε λάβει χώρα κατά τη διάρκεια της ενεργού φάσης της  διαδικασίας εγγραφής για το δημοψήφισμα στο οποίο η REAL είπε ότι θα συμμετείχε στην εκστρατεία  εναντίον των  προγραμματισμένων τροποποιήσεων  του Συντάγματος. Είχε αφεθεί ελεύθερος  αφού η REAL είχε ενημερώσει ότι θα συμμετείχε                στην εκστρατεία μετά τη σύλληψη ορισμένων μελών της, συμπεριλαμβανομένου του προσφεύγοντος.

Το Δικαστήριο θεώρησε επίσης την κατασταλτική φύση του κίνητρου, σημειώνοντας ότι η σύλληψη και η κράτηση όχι μόνο επηρέασαν τον προσφεύγοντα και άλλους ακτιβιστές και υποστηρικτές της αντιπολίτευσης, αλλά και την ίδια ουσία της δημοκρατίας ως μέσου οργάνωσης της κοινωνίας, στην οποία θα μπορούσε η ατομική ελευθερία να περιοριστεί μόνο υπέρ του γενικού συμφέροντος.

Έκρινε ότι το σύνολο των στοιχείων της υποθέσεως του προσφεύγοντος έδειξε ότι ο τελικός σκοπός της σύλληψης και της κράτησης ήταν να τον τιμωρήσει για την ενεργό πολιτική του δράση και για να τον αποτρέψει να συμμετάσχει στην εκστρατεία σχετικά με το δημοψήφισμα ως μέλος της αντιπολίτευσης.

Έτσι, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο περιορισμός της ελευθερίας του επιβλήθηκε για λόγους διαφορετικούς από αυτούς που προβλέπονται στο άρθρο 5 § 1 (γ) της Σύμβασης και υπήρξε παραβίαση του άρθρου 18 σε συνδυασμό με το άρθρο 5. Δεδομένων των άλλων διαπιστώσεών του, το Δικαστήριο δεν θεώρησε κανένα λόγο να εξετάσει χωριστά την καταγγελία του προσφεύγοντος βάσει του άρθρου 11.

Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)

Το Δικαστήριο έκρινε ότι το Αζερμπαϊτζάν έπρεπε να καταβάλει στον προσφεύγοντος 15.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 2.000 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.


ECHRCaseLaw
Close Popup

Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε καλύτερη εμπειρία στο διαδίκτυο. Συμφωνώντας, αποδέχεστε τη χρήση των cookies σύμφωνα με την Πολιτική Cookies.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ρυθμίσεις Απορρήτου

Όταν επισκέπτεστε μία ιστοσελίδα, μπορεί να λάβει κάποιες βασικές πληροφορίες από τον browser σας, κατά βάση υπό τη μορφή cookies. Εδώ μπορείτε να ρυθμίσετε τη συγκατάθεσή σας σε όλα αυτά.

These cookies allow us to count visits and traffic sources, so we can measure and improve the performance of our site.

Google Analytics
We track anonymized user information to improve our website.
  • _ga
  • _gid
  • _gat

Απορρίψη όλων των υπηρεσιών
Save
Δέχομαι όλες τις υπηρεσίες