Η προ μιας ημέρας επίδοση της Κλήσης για συζήτηση στον Άρειο Πάγο παρεμπόδισε το διάδικο να παραστεί και να αντικρούσει την Πρόταση του Εισαγγελέα, παραβιάζοντας την ΕΣΔΑ
ΑΠΟΦΑΣΗ
Venet κατά Βελγίου της 22.10.2019 (αριθ. προσφ. 27703/16)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο προσφεύγων κρατείτο προσωρινά, κατηγορούμενος για παράνομη κατοχή ναρκωτικών. Προσέφυγε κατά της προσωρινής κράτησης ωστόσο απορρίφθηκε τελεσίδικα και στη συνέχεια άσκησε Αναίρεση ενώπιον του Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Κατά την ορισθείσα δικάσιμο, δεν κλητεύθηκε εγκαίρως παρά μόνο μία ημέρα πριν την συζήτηση ο αναιρεσεών, ο δε αντίκλητος δικηγόρος ενημερώθηκε το μεσημέρι της ημέρας της δικασίμου! Δικάστηκε ερήμην, χωρίς να του δοθεί η ευκαιρία να αντικρούσει τους ισχυρισμούς του Εισαγγελέα.
Το Στρασβούργο επισημαίνει ότι δικαίωμα σε διαδικασία κατ’ αντιμωλία σημαίνει ότι οι διάδικοι έχουν το δικαίωμα να ενημερώνονται και να σχολιάζουν οποιοδήποτε έγγραφο ή παρατήρηση εισφέρεται στο δικαστήριο που επηρεάζει την απόφαση του.
Στην προκείμενη περίπτωση τόσο ο προσφεύγων όσο και ο δικηγόρος του, δεν είχαν ενημερωθεί εντός εύλογου χρονικού διαστήματος σχετικά με ορισμό της συζήτησης ενώπιον του Ακυρωτικού Δικαστηρίου, συνεπώς δικάστηκε ερήμην, στερούμενος την δυνατότητα να αντικρούσει τους ισχυρισμούς του Εισαγγελέα. Ουσιαστική παραβίαση του δικαιώματος προσφυγής κατά της προσωρινής του κράτησης.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 5§4
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Lionel Venet, είναι Βέλγος υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1979 και ζει στο Uccle (Βέλγιο). Το 2015 ο προσφεύγων κατηγορήθηκε για παράνομη κατοχή ναρκωτικών και τέθηκε υπό προσωρινή κράτηση στις φυλακές Saint-Gilles. Αμφισβήτησε τη νομιμότητα του μέτρου κράτησης, αλλά το τμήμα αναστολών αποφάσεων επικύρωσε το μέτρο. Η απόφαση στη συνέχεια επικυρώθηκε σε τακτική δικάσιμο του Εφετείου.
Ο προσφεύγων άσκησε Αναίρεση. Η ακρόαση ενώπιον του Ακυρωτικού Δικαστηρίου πραγματοποιήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2015, στις 9.30 π.μ., ερήμην τόσο του προσφεύγοντος όσο και του δικηγόρου του. Ισχυρίστηκαν ότι ενημερώθηκαν πολύ αργά: ότι ο προσφεύγων έλαβε την Κλήση με καθυστέρηση στις 9 Νοεμβρίου και ο δικηγόρος του στις 10 Νοεμβρίου 2015 γύρω στο μεσημέρι. Την ίδια ημέρα το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την Αναίρεση.
Ο προσφεύγων διαμαρτυρήθηκε εν συνεχεία, ανεπιτυχώς, ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, ότι αδυνατούσε να συμμετάσχει στην ακρόαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου στις 10 Νοεμβρίου 2015 εξαιτίας της καθυστερημένης κοινοποίησης της ημερομηνίας της ακρόασης. Ισχυρίστηκε ότι η κράτησή του ήταν ασυμβίβαστη με το άρθρο 5 της Σύμβασης.
Αφέθηκε ελεύθερος το 2016 για λόγους που δεν έχουν στοιχειοθετηθεί.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο τόνισε ότι η διαδικασία που αφορά έφεση κατά μέτρου κράτησης ή της διατήρησης του έπρεπε να είναι κατ’ αντιμωλία και να εγγυάται την ισότητα των όπλων μεταξύ των μερών.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι στο Βέλγιο ο Γενικός Εισαγγελέας στο Ανώτατο Δικαστήριο δεν ήταν μέρος της διαδικασίας, αντίθετα δε με τους εισαγγελείς στα δικαστήρια, δεν ασκούσε ποινικές διώξεις, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις. Ούτε είχε την δικαιοδοσία συμμετοχής σε κάποια υπόθεση. Το κύριο καθήκον του ήταν να συνδράμει το Ανώτατο Δικαστήριο και να διασφαλιστεί η συνοχή της νομολογίας του. Η παρέμβασή του ήταν αυστηρά αντικειμενική. Ωστόσο, όπου ο σκοπός της γνωμοδότησης ήταν να συμβουλεύει και να ασκεί επιρροή στο Ανώτατο Δικαστήριο, η αρχή της εκατέρωθεν ακροάσεως έπρεπε να τηρείται. Το δικαίωμα σε διαδικασία κατ’ αντιμωλία σημαίνει ότι οι διάδικοι είχαν καταρχήν το δικαίωμα να ενημερώνονται και να σχολιάζουν οποιοδήποτε έγγραφο ή παρατήρηση που υποβάλλεται στο δικαστήριο με σκοπό να επηρεάσει την απόφασή του, έστω και αν προέρχεται από ανεξάρτητο νομικό λειτουργό, εν προκειμένω τον Γενικό Εισαγγελέα στο Βελγικό Ακυρωτικό Δικαστήριο.
Στην προκειμένη περίπτωση, λόγω απουσίας του από την ακρόαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου, ο προσφεύγων δεν έλαβε γνώση των προφορικών Προτάσεων του Γενικού Εισαγγελέα ενώπιον του Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Το ερώτημα που προκύπτει ήταν κατά πόσο θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι ο προσφεύγων – αναιρεσείων ή ο δικηγόρος του ενημερώθηκαν σε εύλογο χρονικό διάστημα για τον ορισμό της συζήτησης του Ακυρωτικού Δικαστηρίου στις 10 Νοεμβρίου 2015. Το δικαίωμα σε διαδικασία κατ ‘αντιμωλάι αναγκαστικά δίνει το δικαίωμα στο κρατούμενο και το δικηγόρο του να ενημερώνεται για την ακρόαση εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, χωρίς το οποίο το δικαίωμα δεν θα είχε ουσία.
Οι διάδικοι συμφώνησαν ότι είχαν σταλεί φαξ με την ημερομηνία και την ώρα της ακρόασης από τη Γραμματεία του Ανώτατου Δικαστηρίου στην φυλακή Saint-Gilles την Παρασκευή 6 Νοεμβρίου. Το προσωπικό της φυλακής δεν επιβεβαίωσε την παραλαβή του φαξ μέχρι τη Δευτέρα 9 Νοεμβρίου, ημέρα πριν από την ακρόαση, διαβιβάζοντάς τον στον κ. Venet σε χρονική στιγμή που δεν είχε εξακριβωθεί. Η κυβέρνηση δεν είχε αμφισβητήσει τον ισχυρισμό του προσφεύγοντος ότι ο δικηγόρος του είχε ενημερωθεί για την ακρόαση μετά την πραγματοποίησή της, στις 10 Νοεμβρίου.
Ο βελγικός νόμος προέβλεπε ότι ο κρατούμενος και ο δικηγόρος του είχαν το δικαίωμα να παρίστανται σε ακρόαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Ωστόσο, ο νόμος δεν προέβλεπε καμία προθεσμία για την κοινοποίηση της ακροαματικής διαδικασίας στους διαδίκους σε περιπτώσεις που εξετάζονταν επειγόντως από το Ακυρωτικό Δικαστήριο. Παρ’ όλα αυτά, η Κλήση ανέφερε ότι ο κ. Venet όφειλε να ενημερωθεί τουλάχιστον 48 ώρες πριν από την ακρόαση αν σκόπευε να παραστεί. Παρόλο που δεν είχε καθοριστεί επακριβώς η ώρα που ο κ. Venet είχε λάβει τη κλήση κατά την ημέρα της 9ης Νοεμβρίου, ήταν αδύνατο να υλοποιηθεί σε κάθε περίπτωση η πρόθεσή του εντός της προθεσμίας που ορίζεται στην Κλήση. Όσον αφορά τον δικηγόρο του, δεν είχε αποδειχθεί ότι ο κ. Venet θα μπορούσε να τον έχει ενημερώσει πριν αρχίσει η ακρόαση.
Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο κ. Venet και ο δικηγόρος του δεν είχαν ενημερωθεί εντός εύλογου χρονικού διαστήματος σχετικά με ορισμό της ακρόασης ενώπιον του Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Συνεπώς δεν ήταν σε θέση να ακούσουν ή να απαντήσουν στις προφορικές προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα. Κατά συνέπεια υπήρξε παραβίαση του άρθρου 5 § 4 της Σύμβασης.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η διαπίστωση παραβίασης συνιστούσε ικανοποιητική δίκαιη ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη (επιμέλεια echrcaselaw.com).
