Η ποινική καταδίκη εκδότη βιβλίου με θέμα την κουρδική οργάνωση PKK, παραβίασε την ελευθερία της έκφρασης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Mehdi Tanrıkulu κατά Τουρκίας της 05.05.2020 (αριθ. προσφ. 9735/12)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ελευθερία της έκφρασης και δικαίωμα των πολιτών για έγκυρη ενημέρωση. Ο προσφεύγων είναι ιδιοκτήτης ενός εκδοτικού οίκου στην Κωνσταντινούπολη. Εξέδωσε ένα βιβλίο με θέμα την Κουρδική επαναστατική οργάνωση ΡΚΚ. Κινήθηκε ποινική δίωξη εναντίον του με την κατηγορία ότι άσκησε προπαγάνδα υπέρ τρομοκρατικής οργάνωσης και καταδικάστηκε από τα εγχώρια Δικαστήρια αμετάκλητα σε ποινή φυλάκισης 1 έτους και 6 μηνών. Με νεώτερο νόμο, χορηγήθηκε αναστολή εκτέλεσης της ποινής του.
Το Στρασβούργο υπενθύμισε ότι το άρθρο 10 § 2 της Σύμβασης αφήνει ελάχιστα περιθώρια για περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης στον τομέα του πολιτικού λόγου ή σε θέματα δημοσίου ενδιαφέροντος. Εφόσον δεν υποκινείται βία, το κοινό έχει κάθε δικαίωμα σε πλήρη και πολύπλευρη ενημέρωση.
Το ΕΔΔΑ μελετώντας τα αποσπάσματα του επίμαχου βιβλίου διαπίστωσε ότι δεν περιέχουν στοιχεία υποκίνησης βίας, και τα εγχώρια Δικαστήρια στις αποφάσεις που εξέδωσαν δεν παρείχαν επαρκείς εξηγήσεις γιατί ερμήνευσαν τα επίμαχα χωρία, που διαβάζονται στο πλαίσιο ολόκληρου του βιβλίου, ως παράνομα και ότι ενθάρρυναν μεθόδους βίας που χρησιμοποιεί το PKK .
Κατά συνέπεια το ΕΔΔΑ έκρινε ότι οι εθνικές αρχές δεν εξισορρόπησαν επαρκώς και σύμφωνα με τα κριτήρια που καθορίζει η νομολογία του, το δικαίωμα του ατόμου στην ελευθερία της έκφρασης και τους επιδιωκόμενους νόμιμους στόχους. Έκρινε ομόφωνα παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης του (άρθρο 10 της ΕΣΔΑ) και επιδίκασε στον προσφεύγοντα ποσό των 2.000 ευρώ ως ηθική βλάβη.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Mehdi Tanrıkulu είναι Τούρκος υπήκοος που γεννήθηκε το 1965 και ζει στην Κωνσταντινούπολη.
Η υπόθεση αφορά την καταδίκη του για προπαγάνδα υπέρ μιας τρομοκρατικής οργάνωσης μετά την δημοσίευση ενός βιβλίου από τον εκδοτικό οίκο του οποίου ήταν ιδιοκτήτης και εκδότης το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα .
Το 2006 ο Εισαγγελέας της Κωνσταντινούπολης κατηγόρησε τον προσφεύγοντα για το αδίκημα προώθησης τρομοκρατικής οργάνωσης λόγω του βιβλίου που εκδόθηκε από τον εκδοτικό του οίκο τον Οκτώβριο του 2006 με τίτλο «Ο ρόλος του Κουρδικού Απελευθερωτικού Κινήματος και του PKK στην ιμπεριαλιστική διαδικασία του καπιταλισμού». Ο εισαγγελέας υποστήριξε ότι ορισμένα αποσπάσματα στο βιβλίο δόξαζαν το PKK (Κουρδικό Εργατικό Κόμμα) και προσπάθησε να συγκεντρώσει υποστήριξη για αυτή την οργάνωση.
Το 2008, το Κακουργιοδικείο της Κωνσταντινούπολης έκρινε τον προσφεύγοντα ένοχο σύμφωνα με το κατηγορητήριο και τον καταδίκασε σε ποινή φυλάκισης ενός έτους και έξι μηνών, σύμφωνα με το άρθρο 7 (2) του Νόμου αρ. 3713 σχετικά με την πρόληψη της τρομοκρατίας. Το δικαστήριο διαπίστωσε συγκεκριμένα ότι ορισμένα αποσπάσματα στο βιβλίο δόξαζαν και ενθάρρυναν τη χρήση βίας και τρομοκρατίας από το PKK.
Το 2012 το Ακυρωτικό Δικαστήριο απέρριψε την αναίρεση του προσφεύγοντος και επικύρωσε την καταδίκη του. Πριν εκτίσει την ποινή του ο προσφεύγων επωφελήθηκε από την αναστολή εκτέλεσης της ποινής του για τρία χρόνια, σύμφωνα με τον Νόμο αρ. 6358, που είχε τεθεί σε ισχύ εν τω μεταξύ.
Βασιζόμενος στο άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης), ο προσφεύγων διαμαρτυρήθηκε για την καταδίκη του με αφορμή την έκδοση ενός βιβλίου από τον εκδοτικού του οίκο.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι στην παρούσα υπόθεση ο προσφεύγων, ιδιοκτήτης και εκδότης εκδοτικού οίκου κατά τον κρίσιμο χρόνο, καταδικάστηκε σε φυλάκιση ενός έτους και έξι μηνών μετά από ποινική διαδικασία που κινήθηκε εναντίον του για το αδίκημα προπαγάνδας υπέρ τρομοκρατικής οργάνωσης λόγω του περιεχομένου ενός βιβλίου που εκδόθηκε από τον εκδοτικό του οίκο .
Στη συνέχεια, παρατήρησε ότι δεν αμφισβητείται μεταξύ των μερών ότι αυτή η παρέμβαση προβλέπονταν από νόμο, πιο συγκεκριμένα από το άρθρο 7 § 2 του νόμου αριθ. 3713 . Μπορεί επίσης να δεχτεί ότι η παρέμβαση που καταγγέλλεται έγινε για επιδιωκόμενους νόμιμους στόχους σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ. 2 της Σύμβασης, δηλαδή την προστασία της εθνικής και της δημόσιας ασφάλειας, την υπεράσπιση της τάξης και την πρόληψη του εγκλήματος.
Όσον αφορά την ανάγκη παρέμβασης, το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι το άρθρο 10 § 2 της ΕΣΔΑ αφήνει ελάχιστα περιθώρια για περιορισμούς στην ελευθερία έκφρασης στον τομέα του πολιτικού λόγου ή σε θέματα γενικού ενδιαφέροντος . Από αυτή την άποψη, όταν τέτοιες απόψεις δεν υποκινούν βία – με άλλα λόγια, όταν δεν υποστηρίζουν τη χρήση βίαιων μέσων ή αιματηρής εκδίκησης, τα Συμβαλλόμενα Κράτη δεν μπορούν να περιορίσουν το δικαίωμα να ενημερώνεται το κοινό, όπως το δικαίωμα κατοχυρώνεται από τους σκοπούς του άρθρου 10.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι τα επίμαχα αποσπάσματα από το βιβλίο που αποτελεί αντικείμενο της παρούσας υπόθεσης, για τη δημοσίευση του οποίου καταδικάστηκε ο προσφεύγων, εξέφρασαν τις απόψεις του συγγραφέα του βιβλίου για τους ιστορικούς λόγους που οδήγησαν στη δημιουργία του PKK, τη σχέση της οργάνωσης αυτής με τον κουρδικό λαό, τη λαϊκή υποστήριξη που απολαμβάνουν και την συμμετοχή της στο κουρδικό απελευθερωτικό κίνημα, τη δομή, τη λειτουργία και τις στρατηγικές της, τον ρόλο του ηγέτη του στην οργάνωση και το ηγετικό του καθεστώς για τον κουρδικό λαό, τους λόγους στους οποίους βασίζεται η χρήση βίας από το PKK και τις συνθήκες που διέπουν τις ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ των μερών. Σε ένα από αυτά τα αποσπάσματα, ο συγγραφέας σημειώνει ότι η συνέχιση του πολέμου μεταξύ των δύο μερών ήταν παράλογη και ότι μια ειρηνική και δημοκρατική λύση στο κουρδικό πρόβλημα ήταν η μόνη πιθανή έκβαση της διαμάχης.
Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο θεωρεί ότι τα αμφισβητούμενα αποσπάσματα του βιβλίου αφορούσαν αναμφίβολα ένα ζήτημα δημοσίου ενδιαφέροντος, συγκεκριμένα την προέλευση και τη φύση της σύγκρουσης μεταξύ του PKK και των τουρκικών αρχών και τον ρόλο και τις στρατηγικές του PKK που ισχυρίζεται ότι αναλαμβάνει για λογαριασμό του κουρδικού λαού.
Το Δικαστήριο επισημαίνει ότι οι αποφάσεις που ελήφθησαν από τις εθνικές αρχές δεν παρέχουν επαρκή εξήγηση για το ερώτημα γιατί τα επίμαχα χωρία , που διαβάζονται στο πλαίσιο ολόκληρου του βιβλίου, πρέπει να ερμηνευθούν ως παράνομα και ενθάρρυνση των μεθόδων βίας που χρησιμοποιεί το PKK , στο πλαίσιο της έκδοσης του βιβλίου. Σημειώνει επίσης ότι αυτές οι αποφάσεις των εγχώριων Δικαστηρίων δεν περιέχουν καμία ανάλυση σχετικά με το γιατί αυτά τα χωρία δεν μπορούσαν να θεωρηθούν ότι συμμετέχουν σε δημόσια συζήτηση για θέματα γενικού ενδιαφέροντος σχετικά με τη σύγκρουση μεταξύ του ΡΚΚ και της αστυνομίας. Υπενθυμίζει συναφώς ότι, κατά την άσκηση της στάθμισης των αντικρουόμενων συμφερόντων, οι εθνικές αρχές πρέπει να λαμβάνουν επαρκώς υπόψη το δικαίωμα του κοινού να ενημερώνεται με κάθε τρόπο για να εξετάσει μια κατάσταση σύγκρουσης, από την άποψη ενός από τα μέρη της σύγκρουσης, όσο δυσάρεστο μπορεί να είναι για αυτούς.
Το Δικαστήριο επισήμανε ότι η εξέταση που διενήργησαν τα εθνικά δικαστήρια στην παρούσα υπόθεση δεν φαίνεται να έλαβε υπόψη όλες τις αρχές που καθιερώθηκαν στη νομολογία του από την άποψη του άρθρου 10, καθώς δεν απαντά στο ερώτημα εάν θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη τα αμφισβητούμενα αποσπάσματα του βιβλίου, λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενό τους, το πλαίσιο στο οποίο γράφτηκαν και την ικανότητά τους να βλάψουν, καθώς περιείχαν υποκίνηση στη χρήση βίας, σε ένοπλη αντίσταση ή εξέγερση, ή ως συνιστώσα μίσους. Εκτίμησε ότι οι εθνικές αρχές δεν πραγματοποίησαν κατάλληλη ανάλυση βάσει όλων των κριτηρίων που καθορίστηκαν και εφαρμόστηκαν στις υποθέσεις που σχετίζονται με την ελευθερία της έκφρασης.
Βάσει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, υπό τις περιστάσεις της παρούσας υπόθεσης, καταδικάζοντας τον προσφεύγοντα για προπαγάνδα υπέρ μιας τρομοκρατικής οργάνωσης λόγω της δημοσίευσης από τον εκδοτικό οίκο του εν λόγω βιβλίου , οι εθνικές αρχές δεν εξισορρόπησαν επαρκώς και σύμφωνα με τα κριτήρια που καθορίζει η νομολογία του, μεταξύ του δικαιώματος του ατόμου στην ελευθερία της έκφρασης και των επιδιωκόμενων νόμιμων στόχων.
Επομένως, εκτίμησε ότι η κυβέρνηση δεν απέδειξε ότι οι λόγοι που επικαλέστηκαν οι εθνικές αρχές για να δικαιολογήσουν το καταγγελλόμενο μέτρο ήταν σχετικοί και επαρκείς και ότι ήταν απαραίτητοι σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Έκρινε ομόφωνα ότι υπήρχε παραβίαση του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης (άρθρο 10 της Σύμβασης).
Δίκαιη ικανοποίηση: το Δικαστήριο κατά πλειοψηφία (6 ψήφους έναντι μίας) επιδίκασε στον προσφεύγοντα ποσό 2000 ευρώ για ηθική βλάβη (επιμέλεια echrcaselaw.com).
