Η μη χορήγηση άδειας σε κρατούμενη σε ψυχιατρική κλινική, για να παραστεί στην κηδεία της μητέρας της, παραβίασε το δικαίωμα στην οικογενειακή ζωή
ΑΠΟΦΑΣΗ
Solcan κατά Ρουμανίας της 08.10.2019 (αρ. προσφ. 32074/14)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Μη χορήγηση άδειας σε κρατούμενη σε ψυχιατρική κλινική να παραστεί στη κηδεία της μητέρας της. Παραβίαση της οικογενειακής ζωής.
Η προσφεύγουσα πάσχουσα από σχιζοφρένεια, κρατείται ακουσίως σε ψυχιατρική κλινική λόγω διάπραξης απεχθούς δολοφονίας. Μετά την πάροδο 8 ετών εγκλεισμού, υπέβαλε αίτηση για να παραστεί στη κηδεία της μητέρας της, όμως το εγχώριο Δικαστήριο απέρριψε το αίτημα της, χωρίς να ζητήσει πρόσφατη γνωμάτευση της πορείας της υγείας της .
Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, η άνευ όρων άρνηση των εγχώριων δικαστηρίων για να χορηγήσουν άδεια ή άλλη λύση που θα επέτρεπε στην προσφεύγουσα να παραστεί την κηδεία της μητέρας της, δεν συμβιβάζεται με το καθήκον του κράτους να αξιολογεί κάθε ατομικό αίτημα επί της ουσίας και να αποδείξει ότι ο περιορισμός του δικαιώματος του ατόμου για να παραστεί την κηδεία του συγγενή του ήταν «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία», σε συνδυασμό με το γεγονός της καθυστέρησης της εκδίκασης της υπόθεσης ήδη ένα μήνα μετά την τέλεση της κηδείας, συνιστούν παραβίαση του άρθρου 8 της σύμβασης.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η υπόθεση αφορούσε την άρνηση των αρχών να επιτρέψουν σε κρατούμενη σε ψυχιατρική μονάδα να παραστεί στην κηδεία της μητέρας του.
Η προσφεύγουσα Luminiţa Zamfira Solcan, είναι υπήκοος της Ρουμανίας, η οποία γεννήθηκε το 1969 και βρίσκεται σήμερα σε ψυχιατρική μονάδα στο Pădureni-Grajduri (Ρουμανία). Διέπραξε δολοφονία στη Γαλλία το 2005 και, διεγνώσθη με παρανοϊκή σχιζοφρένεια και από τότε κρατείται σε ψυχιατρικά ιδρύματα, πρώτα στη Γαλλία και από το 2012 στη Ρουμανία.
Η μητέρα της πέθανε το 2013 και υπέβαλε αίτηση στο περιφερειακό δικαστήριο για άδεια ώστε να παραστεί στην κηδεία. Το δικαστήριο αρνήθηκε επειδή αποτελούσε κίνδυνο για το κοινό εξαιτίας της ψυχικής της υγείας. Στην τελεσίδικη απόφαση το Επαρχιακό Δικαστήριο απέρριψε την έφεση της , καθώς δεν υπήρχαν νομικές διατάξεις που να επιτρέπουν τη διακοπή της κράτησης σε ψυχιατρική μονάδα.
Στηριζόμενη στο άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής), διαμαρτυρήθηκε για την άρνηση των αρχών να παραστεί στην κηδεία της μητέρας της, επισημαίνοντας επίσης ότι οι αποφάσεις στην υπόθεση της εκδόθηκαν μετά την κηδεία.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, το άρθρο 8 της Σύμβασης δεν εγγυάται σε έναν κρατούμενο, ένα άνευ όρων δικαίωμα να παραστεί στην κηδεία ενός συγγενή του. Ταυτόχρονα, το Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι, ακόμη και αν ένας κρατούμενος από την ίδια τη φύση της κατάστασής του πρέπει να υποστεί διάφορους περιορισμούς των δικαιωμάτων και των ελευθεριών του, κάθε τέτοιος περιορισμός πρέπει να δικαιολογείται όσο χρειάζεται σε μια δημοκρατική κοινωνία. Το κράτος μπορεί να αρνηθεί σε ένα άτομο το δικαίωμα να παραστεί στις κηδείες των γονέων του μόνο εάν υπάρχουν επιτακτικοί λόγοι και εάν δεν μπορεί να βρεθεί εναλλακτική λύση. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο δέχεται ότι υπάρχουν διάφοροι κίνδυνοι που πρέπει να εκτιμηθούν από τις αρχές όταν η αίτηση για προσωρινή άδεια γίνεται από κρατούμενο από ψυχιατρική εγκατάσταση.
Το Δικαστήριο παρατηρεί ότι η προσφεύγουσα είχε εισαχθεί ακουσίως σε ψυχιατρική μονάδα επειδή είχε διαπράξει βίαιο έγκλημα το 2005. Επτά χρόνια αργότερα, το 2013, τα εγχώρια δικαστήρια απέρριψαν το αίτημά της να παραστεί στην κηδεία της μητέρας της χωρίς καμία προφανή εκτίμηση της κατάστασής της την εποχή εκείνη. Ειδικότερα, κατά την εξέταση της αίτησης επί της ουσίας, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο αναφέρθηκε μόνο στην αρχική του διάγνωση και γενικά στον κίνδυνο που μπορεί να θέσει στο κοινό λόγω της ασθένειάς της. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η κατάσταση της προσφεύγουσας αξιολογήθηκε είτε από γιατρούς είτε από το ίδιο το δικαστήριο σε σχέση με το αίτημα να παραστεί στην κηδεία.
Επιπλέον, στην τελική απόφαση της 22ας Οκτωβρίου 2013, η προσφεύγουσα τελικά στερήθηκε του δικαιώματος να παραστεί στην κηδεία της μητέρας της μόνο για τον λόγο ότι η εθνική νομοθεσία δεν προβλέπει τέτοια δυνατότητα Η ατομική της κατάσταση δεν αξιολογήθηκε καθόλου από το εθνικό δικαστήριο.
Λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα των διακυβευομένων εν προκειμένω, δηλαδή την άρνηση στην κρατουμένη να παραστεί στην κηδεία της μητέρας του, έστω και αν αυτή μπορούσε να θεωρηθεί ως απειλή για τη δημόσια ασφάλεια κατά τον κρίσιμο χρόνο, τα εθνικά δικαστήρια έπρεπε να διερευνήσουν εναλλακτικούς τρόπους για να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή της στην κηδεία.
Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, η άνευ όρων άρνηση των εγχώριων δικαστηρίων για χορηγούμενη άδεια ή άλλη λύση που θα επέτρεπε στην προσφεύγουσα να παραστεί την κηδεία της μητέρας της, δεν συμβιβάζεται με το καθήκον του κράτους να αξιολογεί κάθε ατομικό αίτημα επί της ουσίας και να αποδείξει ότι ο περιορισμός του δικαιώματος του ατόμου για να παραστεί την κηδεία του συγγενή του ήταν «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία»
Τέλος Δικαστήριο σημειώνει ότι οι κρατικές αρχές δεν χειρίστηκαν επιμελώς και γρήγορα το αίτημα της προσφεύγουσας, η αίτηση της εξετάστηκε από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο ενάμισι μήνα μετά την κηδεία της μητέρας της στερώντας έτσι την ενδεχόμενη απόφαση να χορηγηθεί άδεια με οποιοδήποτε χρήσιμο αποτέλεσμα.
Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι υπήρξε παραβίαση του δικαιώματος στην οικογενειακή ζωή (Άρθρο 8 της ΕΣΔΑ).
Δίκαιη ικανοποίηση: Το ΕΔΔΑ επιδίκασε ποσό 6.000 ευρώ για ηθική βλάβη (επιμέλεια echrcaselaw.com).
