Η επιδίκαση υπερβολικής δικαστικής δαπάνης σε βάρος ηττηθείσας περιβαλλοντικής ΜΚΟ, παραβίασε το δικαίωμά της στην ιδιοκτησία.
ΑΠΟΦΑΣΗ
National Movement Ekoglasnost κατά Βουλγαρίας της 15.12.2020 (αρ. προσφ. 31678/17)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Yπερβολική δικαστική δαπάνη και δικαίωμα στην περιουσία. Υποχρέωση μίας περιβαλλοντικής ΜΚΟ να καταβάλει υπερβολική δικαστική δαπάνη στον αντίδικο σταθμό παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, μετά την απόρριψη της αίτησής της για επανάληψη της διαδικασίας.
Το Στρασβούργο έκρινε ότι το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο κατά την εξέταση και απόρριψη της αίτησης επανάληψης της διαδικασίας, δεν είχε διευκρινίσει επαρκώς τον τρόπο που είχε εκτιμήσει το ύψος της δαπάνης σε βάρος της αιτούσας ΜΚΟ. Επισήμανε, ιδίως ότι το ποσό ήταν 24 φορές μεγαλύτερο από το ελάχιστο που ορίζεται από το νόμο. Και αυτό παρά το γεγονός ότι τα ζητήματα που εξετάστηκαν ήταν κυρίως διαδικαστικά, όχι ιδιαίτερα περίπλοκα και είχαν ήδη εν μέρει κριθεί. Κατά την άποψη του ΕΔΔΑ, το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο δεν είχε αξιολογήσει επαρκώς τις ιδιαιτερότητες της υπόθεσης και δεν είχε λάβει χώρα ορθή εξισορρόπηση μεταξύ του γενικού συμφέροντος και των δικαιωμάτων της προσφεύγουσας ένωσης, με αποτέλεσμα αυτή να επιφορτιστεί υπερβολικό ατομικό βάρος.
Παραβίαση του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου (προστασία ιδιοκτησίας) της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα ένωση, National Movement Ekoglasnost, είναι μια βουλγαρική ένωση, η οποία ιδρύθηκε το 1992 και είναι εγγεγραμμένη στη Σόφια.
Η προσφεύγουσα ένωση είναι ένα μη κερδοσκοπικό νομικό πρόσωπο που εργάζεται για την επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων στη Βουλγαρία. Τον Φεβρουάριο του 2015, η προσφεύγουσα ένωση άσκησε παρέμβαση ως τρίτη στη δικαστική διαδικασία επανεξέτασης μιας υπουργικής απόφασης σχετικά με τον μοναδικό πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής στην επικράτεια. Η αίτηση αυτή κρίθηκε απαράδεκτη.
Μετά την διαπίστωση της επιτροπής του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου ότι η υπουργική απόφαση ήταν νόμιμη, η ένωση κατέθεσε αναίρεση, η οποία κρίθηκε απαράδεκτη. Η πρώτη δικαστική απόφαση επικυρώθηκε επί της ουσίας.
Το 2016 η ένωση υπέβαλε αίτηση για την επανάληψη της διαδικασίας. Αυτή η αίτηση απορρίφθηκε, καθώς η αρμόδια Επιτροπή του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου διαπίστωσε ότι η υπόθεση είχε ήδη κριθεί. Διέταξε την ένωση να καταβάλει τη δικαστική δαπάνη του πυρηνικού σταθμού, η οποία ανερχόταν σε 6.000 ευρώ.
Τον Δεκέμβριο του 2016, κατά τη διαδικασία εκτέλεσης της δικαστικής απόφασης, οι δικαστικοί επιμελητές συνέλλεξαν μόλις 17 ευρώ. Μετά τις περαιτέρω προσπάθειες από δικαστικούς επιμελητές να επιβάλουν τις δικαστικές αποφάσεις, διαπιστώθηκε ότι η ένωση δεν μπορούσε πλέον να εντοπιστεί στη διεύθυνση της. Οι διαδικασίες εκτέλεσης βρίσκονται σε εξέλιξη.
Στηριζόμενη στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου (προστασία περιουσίας) της Σύμβασης η προσφεύγουσα ένωση κατήγγειλε ότι η δικαστική δαπάνη που έπρεπε να καταβάλλει ήταν υπέρογκη και υπερβολική.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο επισήμανε αρχικά ότι, σε αντίθεση με το επιχείρημα της κυβέρνησης, η νομική προσωπικότητα της προσφεύγουσας ένωσης δεν είχε αμφισβητηθεί σε κανένα σημείο της εγχώριας διαδικασίας και ότι συνέχιζε να υφίσταται ως νομικό πρόσωπο. Η προσφυγή της ήταν επομένως παραδεκτή.
Η προσφεύγουσα ένωση ισχυρίστηκε ειδικότερα ότι η διαταγή πληρωμής των δικαστικών εξόδων έναντι αυτής ήταν συνολικά υπερβολική και δεν είχε εξισορροπήσει τα συμφέροντα της κοινωνίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ατόμου, ιδιαίτερα δεδομένου του ρόλου του «φύλακα ανθρωπίνων δικαιωμάτων» που φέρουν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις. Υποστήριξε ότι η αξιολόγηση του δικαστηρίου ήταν υποκειμενική, καθώς ο σχετικός νόμος δεν παρείχε κριτήρια σχετικά με την «υπερβολική» δικαστική δαπάνη και ωστόσο ήταν υπερβολικά άκαμπτη όσον αφορά το ελάχιστο δυνατό ποσό αυτής. Επισήμανε επίσης ότι ήταν ασαφές το πώς υπολογίστηκε αυτή η δικαστική δαπάνη.
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι σύμφωνα με τη νομολογία του, τα δικαστικά έξοδα είναι «εισφορές», οι οποίες ελέγχονται από το κράτος. Ωστόσο, στην παρούσα περίπτωση, τα έξοδα που πρέπει να καταβάλει η προσφεύγουσα ένωση δεν ήταν «εισφορές», καθώς είχαν διαταχθεί υπέρ του νικήσαντα διαδίκου στις εν λόγω διαδικασίες. Τα πόσα έπρεπε λοιπόν να εξεταστούν ως «παρέμβαση» στην ιδιοκτησία της ένωσης υπό το πρίσμα της νομιμότητας, του δημοσίου συμφέροντος και της ισορροπίας μεταξύ του γενικού ενδιαφέροντος και των διωμάτων της ένωσης.
Το Δικαστήριο επισήμανε τη νομική βάση της παρέμβασης, αλλά σημείωσε επίσης το και το επιχείρημα της προσφεύγουσας ένωσης που σχετίζονταν με την αναλογικότητα.
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι τα δικαστικά έξοδα είναι ένα καθιερωμένο και απαραίτητο χαρακτηριστικό ενός νομικού συστήματος. Ετσι η εν λόγω αξίωση είχε θεμιτό σκοπό.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι στη Βουλγαρία, ο γενικός κανόνας ήταν ότι ο «χαμένος πληρώνει». Το ποσό καταβολής αξιολογούνταν από τα δικαστήρια, τα οποία λαμβάνουν υπόψη την πολυπλοκότητα και το ενδιαφέρον της υπόθεσης. Αυτά θα μπορούσαν να μειώσουν το ποσό των δικαστικών εξόδων αλλά όχι πιο κάτω από το νόμιμο ελάχιστο.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο δεν είχε διευκρινίσει επαρκώς τον τρόπο που είχε εκτιμήσει το κόστος. Το Δικαστήριο σημείωσε, ιδίως ότι το ποσό ήταν 24 φορές μεγαλύτερο από το ελάχιστο που ορίζεται από το νόμο. Και αυτό παρά το γεγονός ότι τα ζητήματα που εξετάστηκαν ήταν κυρίως διαδικαστικά, όχι ιδιαίτερα περίπλοκα και είχαν ήδη εν μέρει κριθεί. Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο δεν είχε αξιολογήσει επαρκώς τις ιδιαιτερότητες της υπόθεσης και δεν εξισορρόπησε μεταξύ του γενικού συμφέροντος και των δικαιωμάτων της προσφεύγουσας ένωσης, με αποτέλεσμα η ένωση να επιφορτιστεί με υπερβολικό ατομικό βάρος.
Υπό το φως των ανωτέρω, υπήρξε παραβίαση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας της προσφεύγουσας ένωσης.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Βουλγαρία έπρεπε να καταβάλει στην προσφεύγουσα ένωση 3.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 1.500 ευρώ για έξοδα και δαπάνες (επιμέλεια echrcaselaw.com).
