Η άρνηση απάντησης σε αίτημα υποψηφίου βουλευτή αν η αναπαραγωγή κουρδικού τραγουδιού στην προεκλογική του εκστρατεία ήταν αδίκημα δεν περιόρισε ή επηρέασε την αποτελεσματικότητα των εκλογικών δικαιωμάτων του
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ahmet Yavuz Yılmaz κατά Τουρκίας της 10.11.2020 (αρ. προσφ. 48593/07)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Δικαίωμα του εκλέγεσθαι. Δυνατότητα αναπαραγωγής κουρδικού τραγουδιού στην προεκλογική εκστρατεία υποψήφιου βουλευτή.
Ο προσφεύγων είναι δικηγόρος και υπέβαλε υποψηφιότητα στις εθνικές εκλογές. Υπέβαλε αίτημα στο Εκλογικό Συμβούλιο της περιφέρειας του, προκειμένου να διευκρινιστεί σε αυτόν, αν μπορεί στην προεκλογική του εκστρατεία να αναπαράγει κουρδικό τραγούδι και αν ήταν παράνομο αυτό, γιατί η μεν εκλογική νομοθεσία προέβλεπε ότι η προεκλογική εκστρατεία μπορούσε να γίνει μόνον στην τουρκική γλώσσα, το δε Ανώτατο Ακυρωτικό είχε εκδώσει απόφαση ότι η αναπαραγωγή κουρδικού τραγουδιού δεν ήταν παράνομη. Το Συμβούλιο απάντησε ότι ήταν αναρμόδιο να δώσει σχετική απάντηση.
Η προεκλογική εκστρατεία του προσφεύγοντος διεξήχθη κανονικά. Στη συνέχεια υπέβαλε προσφυγή στο ΕΔΔΑ παραπονούμενος ότι δεν είχε καταφέρει να αναπαράγει το κουρδικό τραγούδι και ότι έτσι παραβιάστηκαν τα εκλογικά του δικαιώματα.
Το Στρασβούργο τόνισε ότι τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται σύμφωνα με το άρθρο 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου για ελεύθερες εκλογές είναι ζωτικής σημασίας για τη θεμελίωση της δημοκρατίας. Ωστόσο υπενθύμισε ότι έχει επικουρικό χαρακτήρα στο να κρίνει τον τρόπο που τα κράτη οργανώνουν τα εκλογικά τους συστήματα. Το ΕΔΔΑ όμως δικαιούται να εξετάσει εάν οι προϋποθέσεις που επιβάλλονται στα δικαιώματα του εκλέγειν ή του εκλέγεσθαι: α) περιορίζουν την άσκηση αυτών των δικαιωμάτων σε βαθμό που να επηρεάζει τον πυρήνα τους και την αποτελεσματικότητά τους, β) επιβάλλονται για την επίτευξη ενός νόμιμου στόχου και γ) τα μέσα που χρησιμοποιούνται δεν είναι δυσανάλογα.
Στην υπό κρίση περίπτωση διαπίστωσε ότι με την άρνηση αναπαραγωγής ενός κουρδικού τραγουδιού, το δικαίωμα του εκλέγεσθαι του προσφεύγοντος δεν περιορίστηκε σε βαθμό που να επηρεαστεί σημαντικά η αποτελεσματικότητά του, δεδομένου ότι διεξήχθη κανονικά η προεκλογική του εκστρατεία και ο ίδιος επικαλέστηκε την απόφαση του Ανωτάτου Ακυρωτικού που όριζε ότι δεν είναι παράνομη η αναπαραγωγή κουρδικού τραγουδιού.
Το Στρασβούργο έκρινε ότι δεν υπάρχει παραβίαση του άρθρου 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 3 Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Ahmet Yavuz Yılmaz είναι Τούρκος υπήκοος που γεννήθηκε το 1959 και ζει στο Ardahan (Τουρκία). Είναι δικηγόρος.
Ο παραπάνω άσκησε προσφυγή στο ΕΔΔΑ κυρίως για έλλειψη σαφήνειας ως προς το αν θα μπορούσε να ακουστεί Κουρδικό τραγούδι κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του ως ανεξάρτητου υποψηφίου στις κοινοβουλευτικές εκλογές του Ιουλίου 2007.
Λίγο πριν από τις εκλογές, ο προσφεύγων ζήτησε από το Εκλογικό Συμβούλιο της Επαρχίας Ardahan να εξετάσει αν η αναπαραγωγή ενός κουρδικού τραγουδιού από το όχημα της καμπάνιας του είναι νόμιμη και επιτρεπτή. Αναφέρθηκε συγκεκριμένα στο άρθρο 58 του ν. 298 που ορίζει ότι μόνο η τουρκική γλώσσα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε προεκλογικές εκστρατείες και στην απόφαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου του 2005 που έκρινε ότι η αναπαραγωγή ή το να τραγουδάς κουρδικό τραγούδι δεν αποτελεί αδίκημα σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία. Ωστόσο, η αίτηση του τελικά απορρίφθηκε επειδή το Εκλογικό Συμβούλιο δεν είχε δικαιοδοσία επί του θέματος.
Κατέβηκε στις εκλογές στις 22 Ιουλίου 2007, αλλά αμφισβήτησε τα αποτελέσματα. Ζήτησε επανάληψη γιατί, ως ανεξάρτητος υποψήφιος, το όνομά του είχε τυπωθεί με μικρότερο μέγεθος γραμματοσειράς στα ψηφοδέλτια από αυτά που χρησιμοποιήθηκαν για τα πολιτικά κόμματα. Το Εκλογικό Συμβούλιο απέρριψε το αίτημά του, διαπιστώνοντας ότι το τα ψηφοδέλτια ήταν σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία.
Βασιζόμενος στο άρθρο 3 του Πρώτου πρωτοκόλλου (δικαίωμα ελεύθερης εκλογής), ο κ. Yılmaz ισχυρίστηκε ότι δεν είχε κατορθώσει να αναπαράγει κουρδικό τραγούδι κατά την εκλογική του εκστρατεία. Κατήγγειλε επίσης επιπρόσθετες παρατυπίες, για τα ψηλά μέτρα ασφαλείας και ότι έπρεπε να διεξάγει την προεκλογική ομιλία του κόμματος του σε ένα αθλητικό κέντρο μακριά από το κέντρο της πόλης.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι το άρθρο 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου διαφέρει από άλλα δικαιώματα που κατοχυρώνονται από τη Σύμβαση και τα Πρωτόκολλά της, καθώς διατυπώνεται ως προς την υποχρέωση του Υψηλού Συμβαλλόμενου Μέρους να διεξάγει εκλογές που διασφαλίζουν την ελεύθερη έκφραση της γνώμης του λαού αντί για ένα συγκεκριμένο δικαίωμα ή ελευθερία. Ωστόσο, έχοντας υπόψη τις προπαρασκευαστικές εργασίες του άρθρου 3 του ΠΠΠ και την ερμηνεία της διάταξης στο πλαίσιο της Σύμβασης στο σύνολό της, το Δικαστήριο έχει αποδείξει ότι η διάταξη αυτή συνεπάγεται επίσης ατομικά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος ψήφου και αυτού του εκλέγεσθαι και ως εκ τούτου και του δικαιώματος υποψηφιότητας σε εκλογές.
Κατά συνέπεια, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, δεν εναπόκειται στο Δικαστήριο να αντικαταστήσει τις εθνικές αρχές στην ερμηνεία του εθνικού δικαίου ή στην εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών. Στο ειδικό πλαίσιο των εκλογικών διαφορών, το Δικαστήριο δεν υποχρεούται να εξακριβώσει εάν οι παρατυπίες στην εκλογική διαδικασία που ισχυρίζονται οι διάδικοι ισοδυναμούσαν με παραβίαση του σχετικού εσωτερικού δικαίου. Ούτε το Δικαστήριο είναι σε θέση να αναλάβει διερευνητικό ρόλο προσπαθώντας να εξακριβώσει εάν πραγματοποιήθηκαν οι φερόμενες παρατυπίες και αν μπορούσαν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα των εκλογών. Λόγω του επικουρικού χαρακτήρα του ρόλου του, το Δικαστήριο πρέπει να είναι επιφυλακτικό να αναλάβει την αρμοδιότητα ενός πρωτοβάθμιου εθνικού δικαστηρίου, όπου αυτό δεν καθίσταται αναπόφευκτο από τις περιστάσεις μιας συγκεκριμένης υπόθεσης.
Τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται σύμφωνα με το άρθρο 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία και τη διατήρηση των θεμελίων μιας αποτελεσματικής και ουσιαστικής δημοκρατίας που διέπεται από το κράτος δικαίου. Ωστόσο, αυτά τα δικαιώματα δεν είναι απόλυτα, υπάρχει περιθώριο εκτίμησης για περιορισμούς και στα συμβαλλόμενα κράτη πρέπει να δοθεί περιθώριο εκτίμησης σε αυτόν τον τομέα. Το Δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι το περιθώριο στον τομέα αυτό είναι ευρύ. Υπάρχουν πολλοί τρόποι οργάνωσης και λειτουργίας εκλογικών συστημάτων και πληθώρα διαφορών, μεταξύ άλλων, στην ιστορική ανάπτυξη, στην πολιτιστική πολυμορφία και στην πολιτική σκέψη στην Ευρώπη.
Εντούτοις, εναπόκειται στο Δικαστήριο να αποφασίσει έστω και αν τηρήθηκαν οι απαιτήσεις του άρθρου 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου. Πρέπει να βεβαιωθεί ότι οι προϋποθέσεις που επιβάλλονται στα δικαιώματα του εκλέγειν ή του εκλέγεσθαι δεν περιορίζουν την άσκηση αυτών των δικαιωμάτων σε βαθμό που να επηρεάζει τον πυρήνα τους και την αποτελεσματικότητά τους, ότι επιβάλλονται για την επίτευξη ενός νόμιμου στόχου και ότι τα μέσα που χρησιμοποιούνται δεν είναι δυσανάλογα. Συγκεκριμένα, τέτοιες προϋποθέσεις δεν πρέπει να εμποδίζουν την ελεύθερη έκφραση των πολιτών κατά την επιλογή του νομοθέτη – με άλλα λόγια, πρέπει να αντικατοπτρίζουν ή να μην έρχονται σε αντίθεση με την ανησυχία για τη διατήρηση της ακεραιότητας και της αποτελεσματικότητας μιας εκλογικής διαδικασίας με στόχο τον προσδιορισμός της βούλησης των ανθρώπων ως μέσω καθολικής ψηφοφορίας.
Όσον αφορά την παρούσα υπόθεση, το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο προσφεύγων παραπονέθηκε για παραβίαση του δικαιώματός του για ελεύθερες εκλογές λόγω της έλλειψης σαφήνειας εκ μέρους των αρχών σχετικά με τη χρήση κουρδικού τραγουδιού κατά την προεκλογική του εκστρατεία. Εν προκειμένω, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι, ζητώντας από το Εκλογικό Συμβούλιο της περιφέρειας Ardahan, ο προσφεύγων απλώς έκανε έρευνα ενώπιον των εθνικών αρχών για να προσδιορίσει το εάν παίξει τραγούδι στα κουρδικά αποτελούσε αδίκημα. Παρατήρησε επίσης ότι ο προσφεύγων αναφέρθηκε ρητά στην απόφαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου που είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το να παίζεις ή να τραγουδάς ένα κουρδικό τραγούδι δεν συνιστά αδίκημα σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία. Σε απάντηση, το επαρχιακό Εκλογικό Συμβούλιο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ζήτημα αυτό δεν εμπίπτει στη δικαιοδοσία του, αλλά εμπίπτει στη δικαιοδοσία των εισαγγελέων και των ποινικών δικαστηρίων.
Το Δικαστήριο θεώρησε ότι, καθώς ο προσφεύγων είναι δικηγόρος, θα έπρεπε να γνωρίζει ότι το Εκλογικό Συμβούλιο δεν είχε καμία εξουσία να απαντήσει στο αίτημά του. Οι καταγγελίες του ενώπιον του Δικαστηρίου καθώς και των εγχώριων αρχών αρχές ήταν επομένως αόριστες. Ακόμα κι αν, κατά τον κρίσιμο χρόνο, το άρθρο 58 του ν. 298 όριζε ότι η προεκλογική εκστρατεία μπορούσε να γίνει μόνο στην τουρκική γλώσσα και ότι αυτή η διάταξη εφαρμόζεται σε όλα τα πολιτικά κόμματα και τους υποψηφίους χωρίς οποιαδήποτε εξαίρεση, φαίνεται ότι η αναπαραγωγή ενός τραγουδιού στα Κουρδικά δεν θα αποτελούσε ποινικό αδίκημα. Αυτό υποστηρίζεται από την απόφαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου, που αναφέρεται πιο πάνω, την οποία ο προσφεύγων γνώριζε πλήρως.
Σε κάθε περίπτωση, το Δικαστήριο σημείωσε ότι δεν κινήθηκε ποινική δίωξη εναντίον του προσφεύγοντος. Συγκεκριμένα, μπόρεσε να συμμετάσχει στις εκλογές ως ανεξάρτητος υποψήφιος και δεν υπήρξε κανένας ισχυρισμός ότι ο προσφεύγων εμποδίστηκε να μεταφέρει τις πολιτικές και κοινωνικές του απόψεις στο κοινό στην προεκλογική του εκστρατεία.
Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω σκέψεων, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι τα εκλογικά δικαιώματα του προσφεύγοντος δεν περιορίστηκαν σε βαθμό που να επηρεαστεί σημαντικά η αποτελεσματικότητά τους. Ο φάκελος της υπόθεσης δεν αποκάλυψε δυσανάλογες πράξεις που θα υπονόμευαν την ίδια την ουσία της ελεύθερης έκφρασης της γνώμης του λαού ή του δικαιώματος του προσφεύγοντες να εκλεγεί στις εκλογές σύμφωνα με τους σκοπούς του άρθρου 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου.
Κατά συνέπεια, δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης (επιμέλεια echrcaselaw.com).
