Επίσκεψη του Προέδρου του ΕΔΔΑ σε Τουρκία. Επισημάνσεις για σεβασμό του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας και της ελευθερίας της έκφρασης!
Ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου του Στρασβούργου κ. Robert Spano πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία στο διάστημα 3-5 Σεπτεμβρίου 2020, συνοδευόμενος από τον Saadet Yuksel, τον εκλεγμένο δικαστή για την Τουρκία, και τον Hasan Bakirci, αναπληρωτή Γραμματέα Τμήματος. Κατά την επίσκεψή του, τον υποδέχθηκε ο κ. Erdogan, Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας.
Σε αυτή την συνάντηση, ο Πρόεδρος Spano συζήτησε την κατάσταση της Τουρκίας ενώπιον του Δικαστηρίου και υπενθύμισε τις αρχές που ορίζονται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Τόνισε τη σημασία του κράτους δικαίου και της Δημοκρατίας και πιο συγκεκριμένα την ανάγκη διασφάλισης της ανεξαρτησίας του δικαστικού σώματος και της ελευθερίας της έκφρασης. Ο κ. Spano ξεκαθάρισε στις συναντήσεις του ότι όταν το Δικαστήριο του Στρασβούργου διαπιστώσει παραβίαση της Σύμβασης, τα κράτη μέλη έχουν σαφή υποχρέωση να συμμορφώνονται με την απόφαση αυτή και να υφίστανται τις απαραίτητες συνέπειες. Αυτό συμβάλλει καθοριστικά στην αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος της ΕΣΔΑ στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
Ομιλία σε Δικαστική Ακαδημία της Τουρκίας
Ο Πρόεδρος Robert Spano, στις 03.09.2020 έδωσε διάλεξη για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Δικαστική Ακαδημία της Τουρκίας με θέμα την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και το κράτος δικαίου. Όπως τόνισε, για να είναι ένα κράτος, κράτος δικαίου, θα πρέπει να κατοχυρώνει απαρεγκλίτως την αρχή της νομιμότητας ή της προβλεψιμότητας, την αρχή της ασφάλειας δικαίου, την αρχή της ισότητας ενώπιον του νόμου, την αρχή ότι η εκτελεστική εξουσία δεν μπορεί να έχει απεριόριστες εξουσίες, την αρχή της δυνατότητας προσφυγής ενώπιον ενός ανεξάρτητου και αμερόληπτου δικαστηρίου και το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη. Οι εγγυήσεις αυτές στοχεύουν στην προστασία του ατόμου από την αυθαιρεσία, ειδικά στις σχέσεις του με το κράτος. Οι νόμοι δεν πρέπει να ισχύουν μόνο για τους πολίτες, αλλά και για εκείνους που κατέχουν τα ηνία της εξουσίας, καθώς κανένα πρόσωπο δεν βρίσκεται πάνω από το νόμο.
Αναφορικά με την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, ο Πρόεδρος δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «χωρίς ανεξάρτητους δικαστές, το σύστημα της Σύμβασης δεν μπορεί να λειτουργήσει». Διευκρίνισε δε ότι το πεδίο εφαρμογής της υποχρέωσης αυτής σύμφωνα με το άρθρο 6 § 1 της ΕΣΔΑ, δεν περιορίζεται στα δικαστήρια, αλλά συνεπάγεται επίσης υποχρεώσεις για την εκτελεστική εξουσία, το νομοθετικό σώμα και οποιαδήποτε άλλη κρατική αρχή, οι οποίες οφείλουν να σέβονται και να τηρούν τις αποφάσεις των δικαστηρίων, ακόμη και όταν δεν συμφωνούν μαζί τους.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε και στην αρχή της επικουρικότητας μεταξύ των εσωτερικών νομικών συστημάτων και του ΕΔΔΑ. Ωστόσο, δήλωσε ότι η επικουρικότητα δεν είναι ρεαλιστική χωρίς ισχυρά, ανεξάρτητα και αμερόληπτα εθνικά δικαστήρια ενσωματωμένα σε ένα εθνικό σύστημα που διέπεται από το κράτος δικαίου.
Όπως τόνισε, είναι πεπεισμένος ότι οι δικαστές που έχουν λάβει εξαιρετική εκπαίδευση σχετικά με τις αρχές της Σύμβασης και τη νομολογία του Δικαστηρίου είναι καλύτερα προετοιμασμένοι να αντιδράσουν σε επιθέσεις κατά της ανεξαρτησίας και της αμεροληψίας τους. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε: «Εμείς είμαστε μια κοινότητα Ευρωπαίων δικαστών που μαζί, μέσω σημαντικών και γενναίων αποφάσεων που λαμβάνονται σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, διασφαλίζει ότι το σύστημα της Σύμβασης θα ευδοκιμήσει για τα επόμενα 70 χρόνια».
Ομιλίες σε Τουρκικά Πανεπιστήμια
Ο Πρόεδρος Robert Spano, επίσης, πραγματοποίησε ομιλίες σε σημαντικά πανεπιστήμια της Τουρκίας.
Στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης στις 04.09.2020, υπογράμμισε τον θεμελιώδη ρόλο της ακαδημαϊκής ελευθερίας στη δημοκρατία, όπως αυτή κατοχυρώνεται από το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ, ενώ επισήμανε ότι η κριτική και ανεξάρτητη σκέψη είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία χωρίς διάλογο και διαφωνία. Προσκάλεσε δε τους φοιτητές να επισκεφτούν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Στρασβούργο, όταν λάβει τέλος η υγειονομική κρίση.
Στο Πανεπιστήμιο Mardin Artuklu στις 05,09/2020, μίλησε για τον πλουραλισμό και την ανοχή στις διαφορετικές απόψεις, σε συνάρτηση με την κατοχύρωση του δικαιώματος στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας. Επισήμανε ειδικότερα ότι σε δημοκρατικές κοινωνίες, στις οποίες συνυπάρχουν πολλές θρησκείες εντός του ίδιου πληθυσμού, το κράτος έχει καθήκον ουδετερότητας και αμεροληψίας, ενώ είναι ασυμβίβαστη με την Σύμβαση η οποιαδήποτε αξιολόγηση της νομιμότητας των θρησκευτικών πεποιθήσεων ή του τρόπου άσκησής τους. Υποχρέωση αποτελεί η διασφάλιση της αμοιβαίας ανοχής μεταξύ των εκατέρωθεν ομάδων, καθώς ο πλουραλισμός και η δημοκρατία βασίζονται σε γνήσια αναγνώριση και σεβασμό της διαφορετικότητας. Τόνισε ότι αυτή η υποχρέωση έχει ιδιαίτερη σημασία ιδίως για άτομα που έχουν μη δημοφιλείς απόψεις ή ανήκουν σε μειονότητες, επειδή είναι περισσότερο ευάλωτα σε τυχόν θυματοποίηση.
Ο Πρόεδρος Spano έκλεισε την ομιλία του, λέγοντας: «Πιστεύω ακράδαντα ότι μόνο μαζί, ως ανθρώπινα όντα που σέβονται το ένα το άλλο και με ανθρωπιά, μπορούμε να εκπληρώσουμε το κοινό μας πεπρωμένο, ζώντας μαζί αρμονικά σύμφωνα με τα δικαιώματα και τις αξίες που οραματίζεται και κατοχυρώνει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα».
