Διαφορετικές παροχές σε παραπληγικούς πολίτες και βετεράνους πολέμου. Λογική και αιτιολογημένη διάκριση των παροχών. Μη παραβίαση της ΕΣΔΑ
ΑΠΟΦΑΣΗ
Popović κ.α. κατά Σερβίας της 30.6.2020 (αρ. 26944/13, 14616/16, 14619/16 και 22233/16)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Επιδόματα αναπηρίας και απαγόρευση διακρίσεων. Καταγγελία των προσφευγόντων ότι η εθνική νομοθεσία για τα επιδόματα αναπηρίας για τους παραπληγικούς επέφεραν διακρίσεις. Ισχυρίστηκαν συγκεκριμένα ότι ως παραπληγικοί πολίτες, λάμβαναν λιγότερα επιδόματα από τους βετεράνους πολέμου με την ίδια αναπηρία.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι η επιλογή που έκανε ο Σέρβος νομοθέτης να διαφοροποιήσει τη διάταξη σχετικά με τα επιδόματα για παραπληγικούς, ανάλογα με το αν ήταν πολίτες ή βετεράνοι πολέμου, δεν ήταν χωρίς λογική βάση. Η επιλογή αυτή βασίστηκε σε σχετικούς και επαρκείς λόγους, δηλαδή τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι δύο ομάδες υπέστησαν τραυματισμούς. Οι βετεράνοι πολέμου με ειδικές ανάγκες τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια υπηρεσίας, έχοντας υποστεί μεγαλύτερο κίνδυνο και περισσότερες δυσκολίες για την σχετική τους αποκατάσταση, ενώ οι πολίτες με αναπηρία, όπως οι προσφεύγοντες τραυματίστηκαν σε ατυχήματα και είχαν πρόσβαση σε άλλα επιδόματα που δεν ήταν απαραίτητα διαθέσιμα σε όλους τους βετεράνους πολέμου.
Το ΕΔΔΑ έκρινε με πλειοψηφία, ότι δεν υπήρξε καμία παραβίαση του άρθρου 14 (απαγόρευση των διακρίσεων), σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου (προστασία ιδιοκτησίας) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 14
Άρθρο 1 ΠΠΠ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες Dejan Popović, Josip Vlček, Miroslav Homa και Zvonko Nikolić είναι Σέρβοι υπήκοοι, οι οποίοι γεννήθηκαν αντίστοιχα το 1983, το 1947, το 1959 και το 1977. Ζουν στο Νόβι Σαντ (Σερβία). Είναι όλοι παραπληγικοί και μετακινούνται μέσω αναπηρικών αμαξιδίων.
Οι προσφεύγοντες υπέστησαν σοβαρούς τραυματισμούς μετά από ατύχημα με αποτέλεσμα να χαρακτηριστούν παραπληγικοί. Ο κ. Popović υπέστη τον τραυματισμό του μετά από πτώση πέντε μέτρων. Ο κ. Vlček και ο κ. Homa κτύπησαν σε τροχαία ατυχήματα και ο κ. Nikolić σε ένα περιστατικό πυροβολισμού. Διαγνώστηκε ότι το ποσοστό αναπηρίας τους έφτανε στο 100% και τους χορηγήθηκαν επιδόματα, κυρίως το επίδομα για ανάγκη συνδρομής από τρίτο.
Όλοι προσέφυγαν εναντίον του Υπουργείου Εργασίας, Απασχόλησης και Κοινωνικής Πολιτικής καταγγέλλοντας ότι ως παραπληγικοί πολίτες, λάμβαναν λιγότερα επιδόματα από αυτά των βετεράνων πολέμου με την ίδια αναπηρία. Ο κ. Popović κατέθεσε αγωγή το 2008, ενώ οι άλλοι το 2007.
Τα εθνικά δικαστήρια απέρριψαν τις αγωγές τους κρίνοντας ουσιαστικά ότι η διαφοροποίηση των επιδομάτων σε διάφορες κατηγορίες ατόμων με ειδικές ανάγκες δεν ισοδυναμούσαν με διάκριση, δίδοντας ιδιαίτερη σημασία στη διακριτική ευχέρεια του κράτους να αποφασίζει για θέματα που αφορούν την κοινωνική πολιτική.
Βασιζόμενοι ιδίως στο άρθρο 14 (απαγόρευση των διακρίσεων) σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου (προστασία περιουσίας), οι προσφεύγοντες ισχυρίστηκαν ότι το συνολικό ποσό των επιδομάτων, ως πολίτες με παραπληγία, ήταν έως και πέντε φορές χαμηλότερο από το ποσό που χορηγούνταν στους βετεράνους πολέμου με την ίδια αναπηρία και ότι δεν είχαν δικαίωμα σε επίδομα προσωπικής αναπηρίας ή ορθοπεδικό επίδομα.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο θα εξέταζε κανονικά αν οι προσφεύγοντες ως πολίτες με αναπηρία, βρίσκονταν σε «ανάλογη» ή «συναφή» κατάσταση με βετεράνους πολέμου με αναπηρία. Ωστόσο, στο πλαίσιο της υπόθεσης, διαπίστωσε ότι δεν ήταν απαραίτητο γιατί η διαφορά στη μεταχείριση μεταξύ των δύο ομάδων είχε αντικειμενική και λογική αιτιολογία.
Πρώτον, αποδέχθηκε την αιτιολογία της κυβέρνησης για τη διαφορετική μεταχείριση λόγω των διαφορετικών τρόπων με τους οποίους οι δύο ομάδες υπέστησαν τραυματισμούς. Από τη μία πλευρά, η πρώτη ομάδα, που αποτελείται από βετεράνους πολέμου, υπέστησαν τραυματισμούς κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής τους θητείας, οι οποίοι, λόγω του υψηλότερου κινδύνου εκ των καθηκόντων τους, ήταν δύσκολο να ασφαλιστούν και να αποζημιωθούν. Η δεύτερη ομάδα συμπεριλαμβανομένων των προσφευγόντων, από την άλλη πλευρά, είχαν τραυματιστεί κατά τη διάρκεια ατυχημάτων ή ασθενειών.
Έτσι η διαφορά στις παροχές ήταν συνέπεια της διαφορετικής θέσης των ομάδων. Πράγματι, ενώ ένα κράτος μπορεί να αισθάνεται υποχρεωμένο να τιμήσει ένα ηθικό χρέος στους βετεράνους πολέμου για την υπηρεσία τους, οι πολίτες με αναπηρία που δεν διαθέτουν τα απαραίτητα μέσα στη Σερβία θα μπορούσαν να δικαιούνται ορισμένα επιδόματα, τα οποία ορισμένοι βετεράνοι πολέμου δεν δικαιούνται.
Επιπλέον, οι εθνικές αρχές ήταν καταρχήν σε καλύτερη θέση να εκτιμήσουν τι ήταν υπέρ του δημοσίου συμφέροντος. Επομένως, το Δικαστήριο σέβεται γενικά την επιλογή του νομοθέτη, εκτός εάν το θεσπιζόμενο μέτρο τέθηκε «προφανώς χωρίς λογική βάση». Στην υπόθεση των προσφευγόντων το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι επιλογές που έκανε ο Σέρβος νομοθέτης είχαν λογική βάση και είχαν βασιστεί σε σχετικούς και επαρκείς λόγους.
Συνεπώς, δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 14, σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου.
Μειοψηφούσες απόψεις
Οι δικαστές Ravarani και Schukking εξέφρασαν από κοινού σύμφωνη γνώμη, ενώ ο δικαστής Vehabović εξέφρασε αντίθετη γνώμη, στην οποία συμφώνησε και ο δικαστής Paczolay.
