18.000 τυποποιημένες προσφυγές στο ΕΔΔΑ από Γάλλους για την επιβολή υγειονομικού πιστοποιητικού για κορωνοϊό. Απορρίφθηκαν όλες ως απαράδεκτες!
ΑΠΟΦΑΣΗ
Zambrano κατά Γαλλίας της 07.10.2021 (αρ. προσφ. 41994/21)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Προστασία της δημόσιας υγείας και δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή.
Ο προσφεύγων, λέκτορας ιδιωτικού δικαίου σε Νομική Σχολή στη Γαλλία, δημιούργησε ένα κίνημα “NO PASS !!!” εκφράζοντας την αντίθεσή του στη γαλλική κάρτα υγείας. Στον ιστότοπό του στο διαδίκτυο, πρότεινε στους επισκέπτες του ιστότοπου να συμπληρώσουν ένα προσυμπληρωμένο έντυπο με σκοπό την υποβολή συλλογικής προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επαναλαμβάνοντας με σαφείς όρους, ότι ο επιδιωκόμενος στόχος δεν ήταν η άσκηση του δικαιώματος της ατομικής προσφυγής όπως προβλέπεται στη Σύμβαση, αλλά, αντίθετα, να επιτευχθεί «συμφόρηση, υπερβολικός φόρτος εργασίας και καθυστέρηση» στο Δικαστήριο, για «παράλυση των εργασιών του», «δημιουργία μιας σχέσης ισχύος» προκειμένου να «διαπραγματευτεί» μαζί του απειλώντας τη λειτουργία του να «παραβιάσει την πόρτα εισόδου του Δικαστηρίου» και να προκαλέσει τον «εκτροχιασμό του συστήματος» στο οποίο το Δικαστήριο ήταν ένας κρίκος στην αλυσίδα». Ο ίδιος άσκησε ατομική προσφυγή για λογαριασμό του, ισχυριζόμενος απάνθρωπη μεταχείριση λόγω του έμμεσου υποχρεωτικού εμβολιασμού, παραβίαση του άρθρου 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής), 14 (απαγόρευση διακρίσεων) και του άρθρου 1 του 12ου πρωτοκόλλου (γενική απαγόρευση διακρίσεων), λόγω της επιβολής του υποχρεωτικού «πάσου».
Το ΕΔΔΑ έκρινε όλες τις 18.000 τυποποιημένες προσφυγές απαράδεκτες λόγω μη συμπλήρωσης φακέλων.
Όσον αφορά την ατομική προσφυγή του προσφεύγοντα , διαπίστωσε ότι στο εγχώριο κράτος προβλέπονταν ένδικο βοήθημα προσφυγής προκειμένου να κρίνει ανώτερο δικαστήριο την συνταγματικότητα του νόμου της επιβολής των περιορισμών λόγω του κορωνοϊού. Έκρινε την προσφυγή απαράδεκτη λόγω μη εξάντλησης εγχώριων ένδικων μέσων.
Επιπροσθέτως τόνισε ότι, η προσέγγιση που είχε υιοθετήσει ο προσφεύγων να καλεί για την άσκηση ομαδικών προσφυγών, επιδίωκε σκόπιμα να υπονομεύσει το σύστημα της Σύμβασης και τη λειτουργία του Δικαστηρίου ως «νομική στρατηγική» και το οποίο ήταν αντίθετο με το πνεύμα της Σύμβασης και τους επιδιωκόμενους στόχους.
Τέλος το ΕΔΔΑ έκρινε ότι δεν είχε ούτε την ιδιότητα του θύματος γιατί δεν υποχρεώθηκε σε εξαναγκαστικό εμβολιασμό.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 3
Άρθρο 8,
Άρθρο 14,
Άρθρο 1 του 1ου Πρωτοκόλλου,
Άρθρο 35 §§ 1 και 3,
Άρθρο 47§1 του Κανονισμού
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Εισαγωγή υγειονομικού «πάσου» στη Γαλλία.
Στις 11 Μαρτίου 2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δήλωσε ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει πανδημία η οποία προκλήθηκε από έναν νέο κορονοϊό με την επισήμανση SARS-CoV-2, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για μολυσματική ασθένεια, αναπνευστικής φύσης, γνωστή ως Covid-19. Η εξάπλωση αυτού του νέου κορονοϊού στη Γαλλία οδήγησε τις γαλλικές αρχές να λάβουν μέτρα για την πρόληψη και τον περιορισμό των συνεπειών των απειλών για τη δημόσια υγεία στον πληθυσμό από τον Μάρτιο του 2020 και μετά.
Ο Νόμος 689/2021 της 31ης Μαΐου 2021 εισήγαγε ένα μεταβατικό καθεστώς για την έξοδο από την έκτακτη κατάσταση κρίσης της δημόσιας υγείας και ήταν σε ισχύ μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2021. Εξουσιοδοτούσε τον Πρωθυπουργό, μεταξύ άλλων μέτρων, να περιορίσει τις μετακινήσεις και τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς (απαιτώντας, για παράδειγμα, τη χρήση μάσκας προσώπου) ή επιβολή προστατευτικών μέτρων στα καταστήματα. Εισήγαγε επίσης ένα «υγειονομικό πάσο» με ισχύ έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2021, για διεθνείς ταξιδιώτες από και προς τη Γαλλία και για χώρους που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό ανθρώπων (κινηματογράφους, θέατρα, μουσεία κ.λπ.) ή εμπορικές εκθέσεις και παρόμοιες συναθροίσεις.
Ο Νόμος 1040/2021 της 5ης Αυγούστου 2021 παράτεινε το καθεστώς εξόδου από την έκτακτη κατάσταση κρίσης της δημόσιας υγείας έως τις 15 Νοεμβρίου 2021 και επίσης διεύρυνε την χρήση του δελτίου υγείας και σε άλλες δραστηριότητας της καθημερινής ζωής, τουλάχιστον μέχρι τις 15 Νοεμβρίου 2021. (Απαιτείται σε: μπαρ και εστιατόρια, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών χώρων βεράντας, με εξαίρεση τις καντίνες στο χώρο εργασίας, πολυκαταστήματα και εμπορικά κέντρα, μετά από απόφαση του προέδρου του σχετικού διαμερίσματος, εάν θεωρηθεί ότι υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης, σε σεμινάρια, υπεραστικές δημόσιες συγκοινωνίες με τρένο, πούλμαν και αεροπλάνο, σε νοσοκομεία, ιδρύματα για εξαρτώμενα ηλικιωμένα άτομα και οίκους ευγηρίας, το οποίο θα επιδεικνύεται από τους συνοδούς, επισκέπτες και ασθενείς με προγραμματισμένα ραντεβού, εξαιρουμένων των εισαγωγών για επείγον ιατρικό περιστατικό).
Το δελτίο υγείας/υγειονομικό πάσο είναι υποχρεωτικό για ενήλικες που επιθυμούσαν να εισέλθουν στις σχετικές εγκαταστάσεις, και για το προσωπικό που εργάζεται σε αυτές, από τις 30 Αυγούστου 2021. Ενδέχεται να επιβληθούν κυρώσεις και πρόστιμα για μη επίδειξη της κάρτας υγείας ή για δόλια χρήση της κάρτας, καθώς και για τους εμπόρους και το προσωπικό που είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο των πιστοποιητικών σε περίπτωση που δεν συμμορφωθούν με αυτήν την απαίτηση.
Ο προσφεύγων Guillaume Zambrano, είναι Γάλλος υπήκοος ο οποίος ζει στο Μονπελιέ. Αυτός είναι λέκτορας ιδιωτικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ. Δημιούργησε ένα κίνημα “NO PASS !!!” εκφράζοντας την αντίθεσή του στη γαλλική κάρτα υγείας. Στον ιστότοπό του στο διαδίκτυο, πρότεινε στους επισκέπτες του ιστότοπου να συμπληρώσουν ένα προσυμπληρωμένο έντυπο με σκοπό την υποβολή μιας συλλογικής προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων δικαιωμάτων..
Ο προσφεύγων, ο οποίος κατέθεσε ατομική προσφυγή για λογαριασμό του, έκανε επίσης την εξής δήλωση στο έντυπο της προσφυγής του: «Προσφυγή εξ ονόματος 7.934 προσφευγόντων. Επισυνάπτεται η λίστα. Εξουσιοδοτήσεις επισυναπτόμενες με τις ατομικές προσφυγές». Μέχρι την ημερομηνία που το Δικαστήριο εξέδωσε την απόφασή του για την υπόθεση αυτή, είχε λάβει σχεδόν 18.000 προσφυγές ως αποτέλεσμα της διαδικασίας που είχε κινήσει ο προσφεύγων. Επιπλέον, περισσότερες από 3.000 ίδιες προσφυγές έχουν ληφθεί από εκείνη την ημερομηνία.
Βασιζόμενος στο άρθρο 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης) της Σύμβασης, ο προσφεύγων κατήγγειλε τους νόμους 689 και 1040/2021, που, κατά τη γνώμη του, ουσιαστικά αποσκοπούσαν στο να υποχρεώσουν τα άτομα να συναινέσουν στον εμβολιασμό. Συγκεκριμένα, κατήγγειλε αυτό που περιέγραψε ως προβλεπόμενα μέτρα αντιποίνων, ισχυριζόμενος έντονο σωματικό πόνο και σοβαρό κίνδυνο σωματικού τραυματισμού, δήθεν χωρίς ιατρική αιτιολόγηση παρ’ όλο που τα διαθέσιμα εμβόλια ήταν στο στάδιο των κλινικών δοκιμών.
Υποστήριξε επίσης, σύμφωνα με τα άρθρα 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής) και 14 (απαγόρευση διακρίσεων) της σύμβασης και του άρθρου 1 του 12ου πρωτοκόλλου (γενική απαγόρευση διακρίσεων), ότι με τη δημιουργία και την επιβολή ενός υγειονομικού «πάσου», οι νόμοι αυτοί αποτελούσαν διακριτική παρέμβαση στο δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής, το οποίο δεν ήταν «σύμφωνο με το νόμο », δεδομένου ότι δεν ήταν προβλέψιμο, δεν επιδίωκε νόμιμο σκοπό δημοσίου συμφέροντος και, τέλος, αν και το περιθώριο εκτίμησης των κρατών ήταν αυστηρό, δεν ήταν απαραίτητο σε μια δημοκρατική κοινωνία.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Προκαταρκτικές παρατηρήσεις
Το Δικαστήριο δεπισήμανε ότι η αντίρρηση στα προαναφερθέντα μέτρα είχε προκαλέσει διαδηλώσεις στη Γαλλία. Ωστόσο, η παρούσα προσφυγή δεν αφορούσε ούτε το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης που αναφέρεται στο άρθρο 10 της Σύμβασης ή στο δικαίωμα ελευθερίας του συνέρχεσθαι κατά την έννοια του άρθρου 11.
Οι άλλες 18.000 προσφυγές
Όσον αφορά τις χιλιάδες τυποποιημένες προσφυγές που υποβλήθηκαν στο Δικαστήριο στο πλαίσιο του εγχειρήματος του προσφεύγοντος, το Δικαστήριο σημείωσε ότι δεν πληρούσαν όλους τους όρους που απαιτούνται για τις ατομικές προσφυγές, σύμφωνα με το άρθρο 47 § 1 του Κανονισμού του Δικαστηρίου.
Με επιστολή και ένα email της 17.08.2021, ο προσφεύγων, ο οποίος είχε οριστεί αυτόματα ως εκπρόσωπος σε όλες αυτές τις τυποποιημένες προσφυγές, κλήθηκε, σύμφωνα με το άρθρο 47 § 5.2 του Κανονισμού του Δικαστηρίου, για τη συμπλήρωση των φακέλων και ενημερώθηκε ότι, εάν αυτό δεν γίνει, αυτές οι προσφυγές μπορεί να μην εξεταστούν. Η αλληλογραφία της Γραμματείας παρέμεινε αναπάντητη. Ακολούθησε ότι η προσφυγή του προσφεύγοντος δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι έχει υποβληθεί δεόντως εξ ονόματος των άλλων προσφευγόντων όπως ισχυρίστηκε, αν και τα συμπεράσματα του Δικαστηρίου ως προς το παραδεκτό της προσφυγής του ήταν πιθανό να εφαρμοστούν στις χιλιάδες τυποποιημένες προσφυγές που πηγάζουν από αυτήν.
Ατομική προσφυγή του κ. Zambrano
Εξάντληση των εγχώριων ένδικων μέσων
Ο προσφεύγων δεν είχε υποβάλει ουσιαστικά προσφυγή στα διοικητικά δικαστήρια κατά των κανονιστικών πράξεων τα οποία ήταν τα εκτελεστικά διατάγματα όσον αφορά τους προσβαλλόμενους Νόμους. Ισχυρίστηκε στην προσφυγή του ότι, στο μέτρο που αμφισβητούσε τη συμμόρφωση με τη Σύμβαση των νόμων 689 και 1040/2021 και δεδομένου ότι αυτά τα κείμενα ήταν σύμφωνα με το Σύνταγμα από το Συνταγματικό Δικαστήριο (απόφαση αριθ. 824/2021 της 05.08.2021), δεν υπήρχε κανένα αποτελεσματικό και διαθέσιμο ένδικο μέσο που θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιήσει προσφεύγοντας ενώπιον του Δικαστηρίου.
Το Δικαστήριο επισήμανε ότι ο έλεγχος της συμμόρφωσης προς τη Σύμβαση που διενεργήθηκε από τα «τακτικά δικαστήρια» ήταν ξεχωριστός από την αναθεώρηση της συμμόρφωσης ενός δεδομένου νόμου με το Σύνταγμα που διεξάγεται από το Συνταγματικό Δικαστήριο: ένα μέτρο που λαμβάνεται κατ’ εφαρμογή νόμου (κανονιστική πράξη ή μια ατομική απόφαση) που είχε κριθεί από το Συνταγματικό Συμβούλιο ότι είναι συμβατή με τις συνταγματικές διατάξεις για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων θα μπορούσε να θεωρηθεί ασυμβίβαστο με αυτά τα ίδια δικαιώματα που εγγυάται η Σύμβαση επειδή, για παράδειγμα, ήταν δυσανάλογο στις περιστάσεις της υπόθεσης. Επιπλέον, ένας προσφεύγων που υπέβαλε αίτημα στο Συμβούλιο του Κράτους για δικαστικό έλεγχο διατάγματος εφαρμογής νόμου ή απόφασης αρνούμενη να καταργήσει ένα τέτοιο διάταγμα, είχε το δικαίωμα να επιχειρηματολογήσει, κατ’ εξαίρεση και προς υποστήριξη των επιχειρημάτων να κριθεί, ότι ο συγκεκριμένος νόμος δεν συμμορφώθηκε με τη Σύμβαση. Ένα αποτελεσματικό ένδικο μέσο ήταν λοιπόν διαθέσιμο στον προσφεύγοντα. Επιπλέον, όπου υπήρχε αμφιβολία σχετικά με την αποτελεσματικότητα ενός ένδικου μέσου, το ζήτημα έπρεπε να εξεταστεί ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων. Ως συνέπεια, ακόμη και αν υποθέσουμε ότι ο προσφεύγων θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι έχει καθεστώς θύματος, η προσφυγή ήταν εν πάση περιπτώσει απαράδεκτη για μη εξάντληση των εσωτερικών ένδικων μέσων, σύμφωνα με το Άρθρο 35 §§ 1 και 4 της ΕΣΔΑ.
Ενώ αυτό το συμπέρασμα ήταν από μόνο του επαρκές για να κρίνει την προσφυγή απαράδεκτη, το Δικαστήριο εντούτοις θεώρησε χρήσιμο να εξετάσει κατά πόσον η παρούσα προσφυγή μπορεί να είναι ασυμβίβαστη με άλλα παραδεκτά κριτήρια.
Κατάχρηση του δικαιώματος ατομικής αναφοράς
Ο προσφεύγων είχε επιλέξει να αντιταχθεί στην εισαγωγή του υγειονομικού πάσου/ δελτίου υγείας στη Γαλλία καλώντας τους επισκέπτες της ιστοσελίδας του να συμμετάσχουν μαζί του για την υποβολή συλλογικής προσφυγής στο ΕΔΔΑ. Το Δικαστήριο είχε ήδη επισημάνει ότι η προσφυγή αυτή δεν αφορούσε ούτε το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης που αναφέρεται στο άρθρο 10 της Σύμβασης ή το δικαίωμα της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι του άρθρου 11. Ωστόσο, θα μπορούσε να σημειωθεί ότι, στα βίντεο που δημοσιεύθηκαν στο διαδίκτυο στον ιστότοπο και στο YouTube, ο προσφεύγων είχε πραγματοποιήσει επανειλημμένες κλήσεις για τη συμπλήρωση πολλαπλών προσφυγών μέσω της χρήσης μιας αυτόματα δημιουργημένης και τυποποιημένης φόρμας προσφυγής και ενθάρρυνε τους επισκέπτες του να χρησιμοποιήσουν αυτήν την τεχνική για να συμπληρωθούν δεκάδες χιλιάδες προσφυγές, και επαναλαμβάνοντας με σαφείς όρους, ότι ο επιδιωκόμενος στόχος δεν ήταν η άσκηση του δικαιώματος της ατομικής προσφυγής όπως προβλέπεται στη Σύμβαση, αλλά, αντίθετα, να επιτευχθεί «Συμφόρηση, υπερβολικός φόρτος εργασίας και καθυστέρηση» στο Δικαστήριο, για «παράλυση των εργασιών του», «δημιουργία μιας σχέσης ισχύος» προκειμένου να «διαπραγματευτεί» μαζί του απειλώντας τη λειτουργία του να παραβιάσει την πόρτα εισόδου του Δικαστηρίου» και να προκαλέσει τον «εκτροχιασμό του συστήματος» στο οποίο το Δικαστήριο ήταν «ένας κρίκος στην αλυσίδα ».
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι εξέταζε πολλές διαφορές που προέρχονταν από διαφορετικά δομικά ή συστημικά προβλήματα στα συμβαλλόμενα κράτη σχεδόν δύο δεκαετίες και ότι οι ελλείψεις στα ανθρώπινα δικαιώματα στα συμβαλλόμενα κράτη οδήγησαν σε συνεχώς αυξανόμενο αριθμό προσφυγών. Ωστόσο, το Δικαστήριο προσπάθησε να διασφαλίσει την μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα του συστήματος προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων που θεσπίστηκε από τη Σύμβαση, διατηρώντας παράλληλα το δικαίωμα της ατομικής προσφυγής, θεμέλιο λίθο αυτού του συστήματος και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα ευρήματα, και ιδίως τους στόχους που επιδίωκε ανοιχτά ο προσφεύγων, η προσέγγιση που είχε υιοθετήσει ήταν προφανώς αντίθετη προς τον σκοπό του δικαιώματος της ατομικής προσφυγής. Επιδίωκε σκόπιμα να υπονομεύσει το σύστημα της Σύμβασης και τη λειτουργία του Δικαστηρίου ως μέρος αυτού που περιέγραψε ως «νομική στρατηγική» και το οποίο ήταν στην πραγματικότητα αντίθετο με το πνεύμα της Σύμβασης και τους επιδιωκόμενους στόχους.
Καθεστώς θύματος
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο προσφεύγων δεν είχε παράσχει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την κατάστασή του και δεν εξήγησε στην πράξη πώς πιθανόν θα τον επηρεάσουν οι φερόμενες παρεμβολές των εθνικών αρχών άμεσα ή θα γίνει στόχος λόγω τυχόν προσωπικών χαρακτηριστικών.
Όσον αφορά την καταγγελία βάσει του άρθρου 3 της Σύμβασης, το Δικαστήριο σημείωσε ότι, σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς του προσφεύγοντος, οι προσβαλλόμενοι νόμοι δεν επέβαλαν καμία γενική υποχρέωση εμβολιασμού. Συναφώς, επισήμανε ότι ο προσφεύγων δεν είχε προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία ότι εργάστηκε σε ένα από τα συγκεκριμένα επαγγέλματα που υπόκεινται σε υποχρεωτικό εμβολιασμό βάσει του νόμου 1040/2021 της 5ης Αυγούστου 2021, θέμα που δεν εμπίπτει στο πεδίο της παρούσας υπόθεσης και το οποίο το Δικαστήριο θεώρησε επομένως περιττό να προσδιοριστεί στην παρούσα υπόθεση.
Ακολούθως ο προσφεύγων δεν απέδειξε, ως άτομο που δεν ήθελε να εμβολιαστεί, ότι υποβλήθηκε σε εξαναγκασμό.
Όσον αφορά το καθεστώς θύματός του σύμφωνα με το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, ο προσφεύγων δεν είχε παράσχει πληροφορίες σχετικά με την προσωπική του κατάσταση ή λεπτομέρειες που εξηγούν τον τρόπο με τον οποίο οι επίμαχοι νόμοι επηρεάζουν άμεσα το ατομικό του δικαίωμα για σεβασμό της ιδιωτικής του ζωής. Περαιτέρω, ενώ περιγράφει πώς εφαρμόζεται σε μη εμβολιασμένα άτομα, τόνισε ότι ανησυχεί και για τα εμβολιασμένα άτομα. Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, αυτή η έλλειψη λεπτομερειών στην προσφυγή θα μπορούσε εν μέρει να εξηγηθεί από την παράλειψη συμμόρφωσης με την υποχρέωση εξάντλησης των εσωτερικών ένδικων μέσων, ένα κριτήριο παραδεκτού που συνδέεται στενά με το ζήτημα του καθεστώτος του θύματος, ιδίως όσον αφορά ένα γενικό μέτρο όπως π.χ. ένας νόμος. Ωστόσο, η προσφυγή ήταν εν πάση περιπτώσει απαράδεκτη για τους λόγους που αναφέρονται παραπάνω και, υπό τις συνθήκες της υπόθεσης, το Δικαστήριο έκρινε περιττό να αποφασίσει οριστικά εάν ο προσφεύγων θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι έχει την ιδιότητα του θύματος.
Εν κατακλείδι, η προσφυγή που κατέθεσε ο προσφεύγων ήταν απαράδεκτη για διάφορους λόγους, ιδίως λόγω της μη εξάντλησης των εσωτερικών ένδικων μέσων και για το γεγονός ότι ισοδυναμούσε με κατάχρηση του δικαιώματος ατομικής προσφυγής κατά την έννοια του άρθρου 35 §§ 1 και 3 (κριτήρια παραδεκτού) της Σύμβασης. (επιμέλεια echrcaselaw).
