Μη επιστροφή καταβληθέντος φόρου ρύπανσης για οχήματα που αγοράστηκαν από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μη εξάντληση των εσωτερικών ενδίκων μέσων και ύπαρξη αποτελεσματικού ένδικου μέσου για την επιστροφή των χρημάτων. Απαράδεκτες οι προσφυγές

ΑΠΟΦΑΣΗ

Alexandru–Mihai Pop κ.α. κατά Ρουμανίας της 25.04.2019 (αριθμ. 54494/11, 67699/11 και 21251/12)

βλ. εδώ 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Φόρος ρύπανσης με βάση διάταγμα έκτακτης ανάγκης, σε μεταχειρισμένα οχήματα που είχαν αγοραστεί από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Καταγγελία των προσφευγόντων με βάση το άρθρο 1 του ΠΠΠ  και το άρθρο 13 της ΕΣΔΑ για το γεγονός ότι έπρεπε να καταβάλουν φόρο ρύπανσης που κρίθηκε ασυμβίβαστος με το δίκαιο της ΕΕ από το ΔΕΕ. Εκδόθηκε στη συνέχεια άλλο διάταγμα που προέβλεπε διαδικασία για επιστροφή του καταβληθέντος φόρου ρύπανσης και των τόκων του. Το Στρασβούργο έκρινε ότι το ένδικο μέσο που εισήχθη με το νέο διάταγμα, τους παρείχε την ευκαιρία να επιτύχουν την επιστροφή του φόρου ρύπανσης και την καταβολή του αντίστοιχου τόκου. Καθόριζε, επίσης, σαφείς και προβλέψιμους κανόνες διαδικασίας, δεσμευτικές προθεσμίες και παρείχε δυνατότητα αποτελεσματικού δικαστικού ελέγχου. Το συγκεκριμένο ένδικο μέσο, επομένως, ήταν ένα αποτελεσματικό ένδικο μέσο κατά την έννοια του άρθρου 35 της ΕΣΔΑ. Απαράδεκτες οι προσφυγές λόγω μη εξάντλησης των εσωτερικών ενδίκων μέσων.

ΔΙΑΤΑΞΗ 

Άρθρο 35

ΠΡΑΓΜΑΤΙΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Οι προσφεύγοντες, Alexandru-Mihai Pop, Ioan Raita και Enescu-Marin Golea, είναι υπήκοοι και κάτοικοι Ρουμανίας οι οποίοι γεννήθηκαν το 1969, το 1957 και το 1957 αντίστοιχα.

Το 2009, οι προσφεύγοντες αγόρασαν μεταχειρισμένα αυτοκίνητα από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για να καταχωρήσουν τα οχήματα στη Ρουμανία, χρειάστηκε αργότερα να καταβάλουν φόρο ρύπανσης, το οποίο είχε εισαχθεί με κυβερνητικό διάταγμα έκτακτης ανάγκης (OUG αριθ. 50/2008).

Μετά την καταβολή αυτών των φόρων (περίπου 650 ευρώ στην περίπτωση του πρώτου προσφεύγοντα, 2.220 ευρώ στην περίπτωση του δεύτερου και 500 ευρώ στην περίπτωση του τρίτου), οι προσφεύγοντες άσκησαν αγωγή αποζημίωσης, υποστηρίζοντας ότι οι φόροι αντιβαίνουν στο δίκαιο της ΕΕ και, ειδικότερα, παραβιάζουν την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης αγαθών, δεδομένου ότι αφορούσαν αποκλειστικά τα εισαγόμενα οχήματα. Τα ρουμανικά δικαστήρια απέρριψαν τις αγωγές τους το 2011, καθώς οι προσφεύγοντες δεν είχαν συμμορφωθεί με προηγούμενη διοικητική διαδικασία.

Στις 7 Αυγούστου 2017 τέθηκε σε ισχύ ένα άλλο διάταγμα έκτακτης ανάγκης (OUG αρ. 52/2017). Παρείχε επιστροφή του φόρου ρύπανσης. Οι προσφεύγοντες κίνησαν και άλλες διαδικασίες για την επιστροφή του φόρου και η νομική τους κατάσταση ήταν ως εξής:

Ο πρώτος προσφεύγων, αφού δεν είχε επιτύχει την επιστροφή του φόρου ρύπανσης, υπέβαλε αίτηση που εξετάστηκε με βάση τις διατάξεις του OUG αριθ. 52/2017. Ο δεύτερος έλαβε μερική επιστροφή του φόρου. Ο τρίτος έλαβε πλήρη επιστροφή του φόρου και τη μερική επιστροφή των τόκων, μετά την τελική απόφαση που εξέδωσε το δικαστήριο του Arad στις 30 Οκτωβρίου 2012.

Οι προσφυγές υποβλήθηκαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 18 Αυγούστου 2011, 24 Οκτωβρίου 2011 και 5 Μαρτίου 2012. Με βάση το άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου αριθ. 1 (προστασία της ιδιοκτησίας) και το άρθρο 13 (δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής), οι προσφεύγοντες παραπονέθηκαν ότι έπρεπε να καταβάλουν φόρο ρύπανσης, ο οποίος κρίθηκε ασυμβίβαστος με το δίκαιο της ΕΕ από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ).

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

1. Όσον αφορά τις προσφυγές των δύο πρώτων προσφευγόντων

Το διάταγμα OUG αριθ. 52/2017 εισήγαγε μια διαδικασία για την επιστροφή του ειδικού φόρου επί των αυτοκινήτων, φόρο ρύπανσης επί των ρυπογόνων ουσιών και περιβαλλοντικό φόρο, καθώς και τόκους για τους φόρους αυτούς.

Όλοι οι φορολογούμενοι που είχαν καταβάλει τους παραπάνω φόρους απέκτησαν δικαίωμα επιστροφής τους κατά την ημερομηνία που το διάταγμα OUG αριθ. 52/2017 είχε τεθεί σε ισχύ και δεν υπήρχε κόστος για τη διαδικασία. Επιπλέον, το διάταγμα προβλέπει την επιστροφή τόκων για την περίοδο μεταξύ των ημερομηνιών κατά τις οποίες οι φόροι είχαν καταβληθεί μέχρις ότου πράγματι επιστραφούν και καθορίστηκαν προθεσμίες αποζημίωσης. Επιπλέον, προβλεπόταν ένα σύστημα αυτόματης εξόφλησης για τα ποσά που είχαν καθοριστεί από τις  διοικητικές αποφάσεις, τα οποία έπρεπε ακόμη να επιστραφούν κατά την ημερομηνία που το διάταγμα OUG αριθ. 52/2017 είχε τεθεί σε ισχύ. Έτσι, οποιοσδήποτε κατέβαλε τους φόρους που αναφέρθηκαν προηγουμένως θα μπορούσε να ασκήσει αγωγή αποζημίωσης βάσει του OUG αριθ. 52/2017.

Κατά την άποψη του Δικαστηρίου αυτή ήταν μια προσιτή διοικητική διαδικασία, η οποία έθετε ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την ανάκτηση των ποσών που καταβλήθηκαν για κάθε τύπο φόρου. Επιπλέον, προβλέπονταν διοικητική και δικαστική επανεξέταση των αποφάσεων αποζημίωσης. Κατ’ αρχήν, οποιαδήποτε διοικητική διαφορά έπρεπε να επιλυθεί εντός 45 ημερών από τη σχετική φορολογική αρχή, καθώς και κάθε προσφυγή κατά της τελευταίας απόφασης υπόκειται σε διαδικασία ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προβλεπόμενες διασφαλίσεις, και συγκεκριμένα σαφείς και προβλέψιμους διαδικαστικούς κανόνες, με δεσμευτικές προθεσμίες και αποτελεσματικό δικαστικό έλεγχο, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι διαδικασίες του OUG αριθ. 52/2017 αποτελούσαν αποτελεσματικό ένδικο μέσο κατά την έννοια του άρθρου 35 της Σύμβασης. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι το διορθωτικό μέτρο που θεσπίστηκε ωφελούσε τους δύο πρώτους προσφεύγοντες. Ως εκ τούτου, απέρριψε τις προσφυγές τους για μη εξάντληση των εσωτερικών ενδίκων μέσων.

2. Όσον αφορά την προσφυγή του τρίτου προσφεύγοντα

Το μέτρο που προβλέπεται από το διάταγμα OUG αριθ. 52/2017 δεν μπορούσε να εφαρμοστεί στην περίπτωση του κ. Golea, διότι, στην περίπτωσή του, είχε εκδοθεί αμετάκλητη απόφαση που διατάσσει την επιστροφή του φόρου ρύπανσης πριν από την έναρξη ισχύος του εν λόγω διατάγματος. Δεδομένου ότι ο φόρος για τη ρύπανση είχε επιστραφεί όπως και μέρος των αντίστοιχων καταβληθέντων τόκων, η καταγγελία του αφορούσε μόνο την εικαζόμενη άρνηση των εθνικών δικαστηρίων να του χορηγήσουν κατά την επιστροφή του φόρου ρύπανσης, τους τόκους που σχετίζονται με την περίοδο μεταξύ της ημερομηνίας καταβολής του φόρου και της ημερομηνίας κατά την οποία είχε προσφύγει στα εθνικά δικαστήρια.

Επαναλαμβάνοντας τον επικουρικό χαρακτήρα των μηχανισμών της Σύμβασης, το Δικαστήριο εντόπισε δύο εσωτερικά ένδικα μέσα που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο προσφεύγων αυτός.

Πρώτον, δεν είχε υποβάλει καταγγελία σχετικά με τη μέθοδο υπολογισμού του τόκου προς το Ειρηνοδικείο Arad. Ούτε είχε ασκήσει έφεση κατά της απόφασης του δικαστηρίου αυτού. Δεύτερον, δεν είχε αναφερθεί σε σχετική απόφαση του ΔΕΕ στα υπομνήματά του ενώπιον του Εφετείου της Τιμισοάρα, ούτε υπέβαλε αίτηση αναθεώρησης οριστικής απόφασης που εκδόθηκε κατά παράβαση της αρχής της υπεροχής του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τέλος, ο ίδιος αναγνώρισε ότι δεν κατάφερε να προβεί σε ενέργειες σε εθνικό επίπεδο για να επιτύχει την επιστροφή των προαναφερθέντων τόκων και δεν παρουσίασε επιχειρήματα που να αποδεικνύουν ότι μια τέτοια προσέγγιση θα ήταν αναποτελεσματική.

Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο κ. Golea δεν είχε παράσχει στο εναγόμενο κράτος τη δυνατότητα, με τη χρήση των ένδικων μέσων που είναι διαθέσιμα στο εσωτερικό δίκαιο, να διορθώσει τη φερόμενη παραβίαση. Συνεπώς, απορρίφθηκε η προσφυγή του για μη εξάντληση των εγχώριων ενδίκων μέσων(επιμέλεια echrcaselaw.com ).